بررسی الگوهای معماری پایدار در خانه های تاریخی دوره قاجار گرگان

میترا کیوانی¹

1) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل،ایران-

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
خانه های تاریخی در شهرهای قدیمی، شیوه زندگی و تفکر انسان ها را در زمان های مختلف به منصه ظهور می گذارند و اگر به این میراث گرانبها ارج ننهیم در واقع هویت خود و شهرهایمان را از دست داده ایم. با گشتی در بافت تاریخی گرگان شاهد خانه های فراوانی هستیم که از لحاظ کالبدی دچار پیری شده و حال و روز مناسبی ندارند، ظاهری خمیده و سیمای نامناسب به خود گرفته و گاهی تأثیرات بصری ناخوشایندی بر محیط پیرامون خود یا محله نهاده اند. زمانی که با نگاهی نگران به درون این بازمانده های تاریخ قاجار پا نهاده و با چشم دل شروع به نگریستن می نماییم، با تنوعی از جزئیات معماری آرامش و آسایش ساز در فرم، حجم، فضاهای داخلی و ترکیبی هدفمند با حیاط مرکزی روبرو می شویم. به جرأت می توان گفت نظاره گر بناهایی هستیم که هدف آن کاهش آسیب بر روی محیط، ایجاد هماهنگی با طبیعت و شرایط اقلیمی و استفاده از مصالح بومی بوده است که بیشترین تأثیرپذیری از خصوصیات محیط طبیعی در آن ها منعکس شده است و مهر تأییدی بر وجود مفاهیم پایداری در معماری آنها است. امروزه بی توجهی به این خانه ها به حدی زیاد شده است که اگر کمی دیگر تعلل کنیم به زودی تمام ارزش های فرهنگی، هویتی و معماری آنها در پس ساخت و سازهای بی اصالت معاصر مدفون خواهد شد. هدف از اين نوشتار تحليل خانه های تاریخی گرگان در دوره قاجار و تطبيق اصول معماري پايدار عصر حاضر در آنها مي باشد اصولي كه بسياري از مفاهيم نوين در عرصه معماري پايدار را در خود به وضوح دارد. در نهایت بیانگر آن است راهكارهايي كه در قرون گذشته استعمال و استكمال يافته اند با كمي توجه و گردگيري از رويشان هنوز هم مي توانند در معماري امروزي قابل استفاده و به عنوان رهیافتی راهبردی جهت دستیابی به الگوهای معماری پایدار باشند. روش تحقیق تفسیری-تاریخی بوده و با استناد به اطلاعات و اسناد تاریخی به همراه مطالعات میدانی شکل گرفته است.
کلمات کلیدی : بافت تاریخی گرگان معماری پایدار معماری سنتی هویت