تحلیل خطر لرزه ای در استان زنجان

پریوش کرمی¹

1) دانشجوی دکتری جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی دانشگاه خوارزمی تهران

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
شهرهاي امروزي در نقاط مختلف دنيا به دلايل متعدد از جمله نوع مكان گزيني، توسعه فيزيكي نامناسب، عدم رعايت استانداردهاي لازم و... همواره در معرض خطرات ناشي از بلاياي طبيعي قرار دارند. يكي از اين خطرات كه بسياري از شهرهاي جهان از جمله كشور ما را تهديد مي كند، زمين لرزه است. ايران يكي از زلزله خيزترين كشورهاي دنيا محسوب مي شود و شهرهاي آن در رابطه با اين پديدة طبيعي آسيب هاي فراوان ديده اند. وقوع مخاطرات طبيعي، از جمله زلزله، باعث خسارت به زيرساختارهاي كالبدي و فيزيكي در مناطق زلزله زده مي شود، بنابراين، ارزيابي آسيب پذيري شهرها در برابر اين مخاطرات، بايد مطالعه و بررسي نمود. از آنجايي كه مديريت مخاطرات در برنامه ريزي شهري از اهميت و جايگاه ويژ ه اي براي كاهش حجم آسيب ها و تلفات انساني ناشي از مخاطرات طبيعي و انساني برخوردار است، ارزيابي آسيب پذيري شهرها در برابر اين مخاطرات از ابعاد مختلف، به عنوان يكي از عوامل تعيين كننده ميزان خطر مي تواند به كاهش خسارات كالبدي، اقتصادي و اجتماعي ناشي از وقوع چنين حوادثي منجر شود. با توجه به نقش مسلم عوامل محیطی در كاهش و افزايش آثار مخاطرات طبيعي، در اين مقاله تاكيد اصلي بر روي آسيب پذيري طبیعی به عنوان يكي از ابعاد آسيب پذيري شهرها در برابر زلزله است،استان زنجان نه تنها از اين قاعده مستثني نمي باشد،بررسی زلزله نشان می دهد که استان زنجان از نظر لرزه خیزي جزء مناطق لرزه اي فعال ایران محسوب شده و زمین لرزه هاي تاریخی زیادي را شاهد بوده است.زمین لرزه هاي تاریخی بیشتر در بخشهاي شمالی، شرقی و جنوبی استان رخ داده اند. همچنین به دلیل وجود گسل هاي فعال و نیمه فعال و آمار زلزله هاي ثبت شده احتمال وقوع زلزله با شدت بالا وجود دارد. بر اساس آمارهاي موجود بیش از 70 درصد از مساحت کشور روي گسل هاي فعال یا در حواشی آنها قرار دارد و استان زنجان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص متاثر از حوادثی چون زلزله , سیل , خشکسالی , تگرگ و سرمازدگی , لغزش و رانش زمین می باشد که از میان عوامل خطر فوق زلزله بدلیل شرایط ویژه و عدم امکان پیش بینی و شناخت دقیق آن و نیزخسارات جانی مترتب از آن از اهمیت زیادي برخوردار است و با توجه به پهنه بندي زلزله بیش از 90 درصد مساحت استان در منطقه با خطرنسبی زیاد و خیلی زیاد واقع شده است لذا می بایست در جانمایی تاسیسات وهمچنین حفاظت از تاسیسات و شریانهاي حیاتی در استان باید به این پهنه بندي توجه کامل نمود.
کلمات کلیدی : زلزله گسل های فعال تهدیدات محیطی تحليل فضايي خطر زلزله