بررسی نقش الگوی فضاهای معماری حمامهای سنتی در تعدیل مزاج

محمدرضا بمانیان¹ حامده آهنگری² شهربانو لشکربلوک³

1) استاد دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس
2) کارشناس ارشد معماری اسلامی دانشگاه سوره
3) کارشناس ارشد معماری اسلامی دانشگاه سوره

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
چکیده از دیرباز فضاهای جمعی برای تجدید قوای جسمی و روحی وجود داشته است. از جمله این فضاها حمام یا گرمابه میباشد. با وجود اینکه چنین فضای جمعیای امروزه کمتر مورد استفاده قرار میگیرد، احیای آن سبب کنار هم قرار دادن انسانها و افزایش روحیهی جمعی میشود. لحاظ الگوهای معماری مرتبط با تعدیل مزاج در انسان میتواند سطح سلامت را افزایش دهد. اصولی چون رعایت ارتفاع متناسب با عملکرد حمام به گونهای است که نمیتوان آنرا در خانه یا مسکن رعایت نمود و همچنین بهرهگیری از انواع درمان، جهت احیا و تعدیل مزاج در مقیاس خانگی مقرون به صرفه نبود. بدین جهت شناسایی حمامهای گذشته حائز اهمیت است. تعدیل مزاج یکی از مبحثهایی است که در فضاهای حمام سنتی در نظر گرفته شدهاست. هدف از این پژوهش شناسایی عملکرد فضاهای مختلف حمامهای سنتی و نقش آنها در تعادل مزاج است. در پژوهش به این سوال پاسخ دادهخواهد شد که فضاهای مختلف حمامهای سنتی چگونه کمک به تعادل مزاج افراد میکردند. مطالعات کیفی و کمی، صورت گرفته است و داده ها به صورت اسنادی و میدانی گردآوری شده است . در این پژوهش به بررسی تاریخچه تطهیر و شستشو و حمام در ایران قبل و بعد از اسلام پرداخته شده است. پس از این بررسیها و تشریح مزاج به تحلیل ساختار معماری حمامهای سنتی، ویژگیهای کالبدی آن و ارتباط آن با تعدیل مزاج پرداخته شده است.
کلمات کلیدی : حمام سنتی الگوی معماری تعدیل مزاج