تحلیل فضایی رکود اجتماعی و اقتصادی محلات شهری مطالعه موردی: بافت تاریخی شهر یزد

علی شماعی¹ مجتبی غفورزاده² یاسر حیدری³

1) دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری هیئت علمی دانشگاه خوارزمی تهران- ایران
2) دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد- ایران
3) یاسر حیدری دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران- ایران

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
شهر موجودی زنده و پویا است که کالبد آن در دوره های مختلف تحت تاثیر تحولات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، طبیعی و اجتماعی شکل می گیرد و تغییر می کند. در یک روند درست و سالم، این تحولات به گونه ای است که عناصر قدیمی شهرها مطابق نیازهای نوین احیا گردند. یکی از عوامل تاثیرگذار در انزوای بافت تاریخی، عوامل اقتصادی و اجتماعی می باشد که خود می تواند به طور مستقیم در فرسودگی بافت تاثیر گذار باشد. شهر یزد به عنوان اولین شهر خشت خام جهان دارای بافت تاریخی و ارزشمند که 9 محله را در بر می گیرد، می باشد، که از یکسو با گذر زمان و رشد و گسترش شهر و از سوی دیگر مهاجرت ساکنان آن به سایر بخش های شهر، دچار انزوای اجتماعی و اقتصادی شده است، پژوهش حاضر به دنبال بررسی و تحلیل وضعیت اجتماعی و اقتصادی محلات واقع در بافت تاریخی شهر یزد می باشد. الگوی حاکم بر این پژوهش توصیفی- تحلیلی می باشد و جمع آوری اطلاعات اين پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی صورت گرفته است. بخش قابل توجهی از اطلاعات دست اول از طریق پرسشنامه و مطالعه ی میدانی جمع آوری و سپس به تحلیل وضع موجود پرداخته شده است. با استفاده از نرم افزار SPSS، آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و عوامل تاثیر گذار در انزوای اجتماعی و اقتصادی بافت رتبه بندی شده و در نهایت با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP و نرم افزار ARC GISبه تحلیل و رتبه بندی جهت ساماندهی محلات پرداخته شده است. نتایج این پژوهش نشان گر این است که در بافت تاریخی تعداد واحد های مسکونی به نسبت کمتر از تعداد خانوارها هستند و به طور کلی محلات پشت باغ و گنبد سبز بیشترین فرسودگی اجتماعی را دارا بوده اند؛ همچنین بر اساس دو دیدگاه و و با توجه به 9 شاخص، انزوای اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته و نشانگر این است که محلات پشت باغ و شش بادگیری دارای بیشترین میزان فرسودگی اقتصادی بوده است.
کلمات کلیدی : انزوای اجتماعی و اقتصادی مدل AHP رتبه بندی محلات بافت تاریخی یزد