بررسی مؤلفه های فرهنگی هویت شهر مؤثر در توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: شهر بجنورد)

عاطفه صداقتی¹ شهلا درتومی²

1) عضو هیئت علمی گروه شهرسازی،دانشکده هنر، دانشگاه بجنورد، کارشناس ارشد شهرسازی، برنامه ریزی شهری و منطقه ای، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران,
2) دانشجوی کارشناسی مهندسی شهرسازی، دانشگاه بجنورد,

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
فرهنگ به عنوان یک عامل تعیین کننده رفتاری همواره در عرصه اجتماع مطرح است، چرا که در آن مجموعه عقاید، سنت¬ها، باورها، الگوهای رفتاری و در یک کلمه بینش انسان متبلور می¬باشد. در واقع حوزه فرهنگ معطوف است بر مسائل انسانی و اخلاقی. هرگونه جهش توسعه ای ریشه در منش ها، بینش ها و کنش های فرهنگی یک مرز و بوم دارد و این بینش¬ها، کنش¬ها و ارزش¬ها هستند که نوع رفتار انسان¬ها را شکل می¬دهند و رفتار انسان-هاست که می¬تواند منجر به توسعه شود. تجربه تاريخي نيز به وضوح نشان مي¬دهد توسعه فقط در جايي كه از آن ريشه گرفته، در فرهنگ و سنت¬هاي همان منطقه رشد مي¬كند. از آنجا که عوامل فرهنگی نقش ارزنده¬ای در توسعه پایدار دارد و هویت فرهنگی و برخورداری از فرهنگی بالنده و پیشرو از عوامل ضروری و اساسی برای تحقق توسعه پایدار است، هدف اصلی پژوهش حاضر نیز بررسی مولفه¬های فرهنگی هویت شهر موثر در توسعه پایدار شهر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی است. شهر بجنورد، مرکز استان خراسان شمالی به¬واسطه آن که محل سکونت اقوام مختلفی(فارس، ترک، ترکمن،کرد، تات و...) می¬باشد، فرهنگ¬های مختلفی را در خود داراست تا جایی که آن را گنجینه فرهنگ¬ها می¬خوانند. بر اساس یافته های کسب شده از طریق ماتریس دستیابی به اقدامات، ماتریسIFE وEFE و استفاده از جداول حاصله، برای شهر مورد مطالعه و با توجه به مشاهدات عینی پژوهشگران می توان عنوان کرد تنها 57.14 درصد از معیارهای هویت بخش در مصادیق هویت فرهنگی در شهر، تحقق یافته اند. با نظر به آنکه شهر بجنورد فرهنگ¬های مختلفی را در خود داراست اما این تعدد فرهنگ¬ها نه تنها باعث ایجاد فاصله و اختلاف بین اقوام گوناگون نشده¬، بلکه اتحاد و هماهنگی و همدلی میان آنها را به دنبال داشته است، در پایان جهت حفظ و ارتقا نقش مؤلفه¬ها و مصادیق هویت فرهنگی شهر در توسعه پایدار آن، پیشنهاداتی با رویکرد رقابتی، ارائه شده است.
کلمات کلیدی : هویت شهر مولفه های فرهنگی توسعه پایدار شهری بجنورد