دگرگونی در ساختار کالبدی و معماری مساکن با رویکرد باورهای دینی(مطالعه موردی شهر زنجان)

احمد شجاعی¹ سعید عباسی²

1) استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه محقق اردبیلی: ایمیل: a_shojaeeuma.ac.ir
2) دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری گرایش برنامه ریزی مسکن، دانشگاه محقق اردبیلی: ایمیل:

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
در حقیقت، تمامی فعالیت های انسان از دیرباز در جهت پاسخگویی به نیازهایشان بوده است. معماری مسکن نیز که در پی فراهم کردن محیط و فضای مناسب برای زیست است، نقش مهمی در تأمین نیازهای مادی و معنوی بشر ایفا می کند. احادیث و روایات اهل بیت، نشان دهنده اهمیت و جایگاه ویژه مسکن در اسلام است. و بسیاری از شاخص های مساکن اسلامی را با توجه به باورهای دینی مطرح کرده است. در دهه های قبل بسیاری از مساکن کشور ایران با توجه به شاخص های باورهای دینی طراحی شدند ولیکن به مرور زمان اثری از نقش باورهای دینی در طراحی معماری مساکن ایران کمرنگ تر شده است. شهر زنجان نیز یکی از این قاعده مستثنی نخواهد بود. در این راستا، هدف مطالعه در این پژوهش، بررسی دگرگونی در ساختار کالبدی و معماری مساکن با رویکرد باورهای دینی (مطالعه موردی شهر زنجان) پرداخته می شود. روش این مطالعه، مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی می باشد. در جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSSو مدل SAW استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل حاصل از آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد که، در تمامی شاخص های مطرح شده، سطح معناداری به دست آمده 000/0 می باشد که نشان دهنده رابطه مثبت و معنادار بین دگرگونی در ساختار کالبدی و معماری مساکن و عدم توجه به باورهای دینی می باشد. همچنین نتایج حاصل از مدل SAW نشان داد که، در بین شاخص های مطرح شده، شاخص توجه به نمادهای خارجی با وزن به دست آمده 298/0 در رتبه 1 و شاخص عدم وجود محرمیت در مساکن با وزن به دست آمده 11/0 با رتبه 7 پایین¬ترین رتبه را به خود اختصاص داده اند.
کلمات کلیدی : مسکن باور های دینی معماری زنجان.