نقش عناصر نورپرداز در معماری فضاهای عمومی سنتی ایران

فاطمه ذیحق¹ محمدرضا بمانیان²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات البرز، F13219@ gmail.com
2) دکتری معماری، استاد تمام دانشکده معماری دانشگاه تربیت مدرس،

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
نور به سبب ایفای نقش چندسویه¬اش شامل پدیدارساختن، تعریف ساختار کالبدی-فضایی، قابل بهره¬برداری کردن فضاو نیز کیفیت بخشی به مکان، یکی از بنیادی¬ترین عناصر سازنده و غیرساخنار معماری به شمار آمده که وجود و حیات معماری به آن بستگی تام دارد. نور در پایین¬ترین مرتبه سبب پیدایی فیزیکی اثر شده و در گامی پیشتر کارایی شکلی، فعالیتی و محیطی را به اثر می¬بخشد و در حالت مطلوب می¬تواند تبیین همه¬جانبه حقیقت زندگی منوط به اثر را که به معنا تعبیر می¬شود، ممکن می¬کند. کوشش برای چگونگی به کار گیری نور، روش¬های پیدایی حضور نور در فضای معماری و شیوه¬های تبیین معمارانه آن در طول معماری چند هزارساله ایرانی موجب مطرح گردیدن هر چه بیشتر این آثار گردیده است. در این پژوهش به شیوه¬های حضور نور و عناصری که بیشترین نقش را در ین حضور کیفی داشته¬اند پرداخته شده است. در مسیر دست¬یافتن به پرسش¬های پیش¬رو توسط روش پژوهشی در ابتدا به به سوی تحلیل مبانی نظری نور و بحث نور در قلمرو معماری رفته، سپس نقش عناصر نوپرداز و تقسیم بندی¬هایی که از این عناصر در منابع متفاوت ذکر گردیده است را بیان کرده و تقسیم بندی پیشنهادی نگارندگان بیان گردیده است. که این تقسیم بندی شامل عناصر نورپرداز دیواری، سقفی و آرایه-های تزئینی در معماری می¬باشد. پس از بررسی هریک از عناصر نورپرداز در باب افزایش کیفیت فضاهای عمومی و نمونه¬های کاربردی آن¬ها در معماری فضاهای عمومی متفاوت، در انتها خلاصه¬ای از پژوهش در جدول شماره 2 بیان گردیده است.
کلمات کلیدی : عناصر نورپرداز معماری ایرانی فضاهای عمومی نور طبیعی.