بررسی مراتب تفکیک فضایی فضاهای باز و بسته در معماری مسکن سنتی (نمونه: خانه‌های سنتی شهر قزوین

فرزانه علی محمدی¹ محمدرضا بمانیان² محسن سمیعی³

1) دانشگاه تربیت مدرس، ، دانشکده هنر و معماری، تهران،
2) استاد دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری، تهران،
3) دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده معماری، تهران،

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
خانه مکانی است که زندگی روزمره در آن جریان دارد. در هر خانه فضاهای مختلفی وجود دارد، با توجه به عناصری که فضاها را تعریف می‌کنند به عنوان فضای باز و پوشیده یا بسته شناخته شده اند. معماری سنتی ایران توجه ویژه‌ای به عملکرد فضاها داشته است. هریک از فضاها با توجه به نوع اتفاقاتی که در آن‌ها افتاده دارای ابعاد ویژه‌ای هستند. از طرفی این فضاها به غیر از عملکردشان به اقلیم منطقه‌ای خود بستگی دارند. سوالات اصلی پژوهش این گونه طرح شده اند که، تفکیک فضایی، فضاهای باز و پوشیده و بسته در فضاهای خانه‌های سنتی قزوین چگونه بوده است؟ نسبت عددی سطح اشغال فضاهای باز و بسته و پوشیده در خانه‌های سنتی شهر قزوین به چه صورت بوده است؟در راستای پاسخگویی به سوالات تحقیق از روش تفسیری- تاریخی استفاده شده و تحلیل‌ها نیز براساس استدلال منطقی صورت گرفته است. بررسی‌ها در دوازده نمونه از خانه‌های تاریخی شهر قزوین انجام شده که 5 نمونه از آن‌ها در این مقاله به عنوان شاهد آورده شده است. بررسی‌ها حاکی از آن هستند که برخی اصول در کنار فرهنگ و اقلیم موجب شکل‌گیری فضاها در خانه‌های سنتی بوده است. یکی از مواردی که در خانه‌های سنتی صورت گرفته شکل‌گیری فضاها به صورت فضای باز، پوشیده و بسته بوده است. مراتب قرارگیری و نسبت‌های عددی سطح اشغال آن‌ها تاثیر بسزایی در ایجاد آرامش و امنیت افراد داشته که در مقاله حاضر به بررسی گونه‌ها، مراتب و نسبت‌های آن‌ها در خانه‌های سنتی شهر قزوین پرداخته شده است. واژه‌هاي كليدي: فضاهای باز و پوشیده و بسته، معماری مسکن سنتی، خانه‌های شهر قزوین
کلمات کلیدی : واژه‌هاي كليدي: فضاهای باز و پوشیده و بسته معماری مسکن سنتی خانه‌های شهر قزوین