سوند، مصالح پایدار، تکنولوژی پایداری

ساناز خداداد¹ مهران عارفیان²

1) کارشناس ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
2) دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد معماری دانشگاه شهید بهشتی واحد پردیس 2

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(3icsau.ir)
چکیده :
کشور ایران، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، دارای نواحی آب و هوایی گوناگونی است که در هر ناحیه برای مواجهه با مشکلاتی که از دشواری های محیطی ناشی می شود راهکارهایی بدیع و بی مانند در طول زمان یافته‌اند. جزیره قشم برای دست‌یابی به آسایش محیطی دارای شرایط ویژه‌ای است و مردم این جزیره در طول زمان بهترین راهکار را در استفاده بهینه از محیط با تکنولوژی‌های بومی جستجو کرده‌اند. در این مقاله با بررسی آمار اقلیمی ده ساله جزیره همراه با تحلیل‌ها و نمودارهای مرتبط و همچنین تجربه میدانی، توجه به استفاده از «سایه و جریان هوا» به عنوان بهترین و مؤثرترین راه برای دستیابی به آسایش اقلیمی شناخته شده است. معماری بومی جزیره قشم این عوامل را با ایجاد فضای نیمه باز به عنوان بخشی حیاتی از معماری بومی با مصالحی مانند سوند فراهم کرده است. این مقاله تلاش می‌کند تا با شناخت «سوند» به عنوان مصالح محلی موجود برای سایه‌بان و سقف در بناهای دائم و موقت، ابعاد پایدار این مصالح را از حیث محیط‌زیست، اجتماعی و اقتصادی بررسی کرده و همچنین الگوها و روش های استفاده از این مصالح را در منطقه عنوان کند. همچنین تجربیات نگارندگان این مقاله در استفاده از سوند نیز بررسی شده و نمایش داده خواهد شد. متأسفانه در ساخت و سازهای اخیر جزیره استفاده از این مصالح نادیده گرفته شده است و برخلاف تمامی ویژگی‌های پایداری که در این مصالح وجود دارد، این مصالح به همراه تمامی اتفاقات و حواشی اقتصادی و اجتماعی که در جریان تولید، بهره‌برداری و استفاده از آن وجود دارد رو به زوال و نابودی نهاده است. نگارندگان این مقاله بر این باورند که با شناخت و بازنگری در شکل استفاده از مصالح بومی مانند سوند، می‌توان به معماری پایدار جهت یافتن راه حل‌های مؤثر در ساخت و ساز های نوین این منطقه نزدیک شد.
کلمات کلیدی : مصالح بومی سوند قشم تکنولوژی بومی