بررسی کیفیت خوانایی و تاثیر آن بر شکلگیری خاطره جمعی شهروندان در میدان تجریش

میلاد محمد¹ سارا طاهر سیما²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری
2) عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی(3rstconf.com)
چکیده :
امروزه شهرها با مشکلاتی در حوزه های مختلف نظیر حوزه های حمل و نقلی، حوزه های زیست محیطی، حوزه های اجتماعی، کالبدی و ... مواجه می باشند. در میان مشکلات فوق مسائل اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند و این می تواند ریشه ی بسیاری از مشکلات دیگر در حوزه های مختلف باشد.از نمونه های تاثیر عدم توجه به مسائل اجتماعی، به خصوص در بعد روانشناختی محیطی، کمرنگ شدن موضوعاتی نظیر خوانایی شهر و ادراک ذهنی شهروندان به ویژه خاطرات جمعی آنها است. خاطره جمعی که به خاطره مشترک افراد از وقایع و رویدادهای تجربه شده به وسیله آن ها، به عنوان عضوی از گروه، در چارچوبی اجتماعی و فضایی است اتلاق می شود. خاطرات جمعی از طریق افزودن معنی به فضا، به ارتقای هویت مکانی می انجامند.از این منظر، بی توجهی به مقوله خوانایی و خاطره جمعی در شهر می تواند عواقب ناخوشایندی همچون بحران های اجتماعی را در پی داشته باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی معیارها و عوامل تأثیر گذار بر شکل گیری و حفظ خوانایی و در نتیجه ایجاد خاطرات جمعی در میدان تجریش تهران صورت گرفته است. به این منظور، در ابتدا مفهوم خوانایی و خاطره جمعی و ارتباط آنها با مکان و میدان از طریق مطالعات کتابخانه ای شناسایی شده و معیارها و عوامل تأثیر گذار بر آنها استخراج گردیده است. سپس از میان این عوامل، مواردی که در میدان تجریش اثرگذار بودند ، شناسایی و انتخاب شدند.پس از آن، عوامل تأثیر گذار بر شکل گیری خوانایی، یادآوری و تداوم خاطره در میدان تجریش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی بررسی شده و در نهایت عوامل تاثیرگذار شناسایی و اهمیت هر یک مورد بحث قرار گرفت. بررسی این عناصر به تعریف و باززنده سازی کیفیت خوانایی که منجر به احیای خاطره جمعی شهروندان می شوند از جمله اهداف این پژوهش است. بررسی ها نشان می دهند که سکون، تجمع پذیری ،حس معنا و خوانایی، یکپارچگی و تداوم ، تعلق خاطر ، شناسایی و شفافیت ( عناصر یادمانی، نام ها و اسامی و فعالیت ها) از جمله مؤلفه های فضایی هستند که در این مقوله تاثیر کمی و کیفی بسزایی دارند. این در حالیست که نتایج مصاحبه های ژرفکاوانه و تحلیل محتوا، سیما و منظر را نیز به مؤلفه های فوق افزود.
کلمات کلیدی : خوانایی خاطرات جمعی میدان تجریش مکان