پهنه¬بندی خطر سیلاب شهری با استفاده از روش¬های همپوشانی ترکیب خطی وزنی (WLC) و سناریو¬های میانگین وزنی مرتب‌شده (OWA) (مطالعه موردی: شهر ساری/مازندران/ایران)
پهنه¬بندی خطر سیلاب شهری با استفاده از روش¬های همپوشانی ترکیب خطی وزنی (WLC) و سناریو¬های میانگین وزنی مرتب‌شده (OWA) (مطالعه موردی: شهر ساری/مازندران/ایران)
محمد رحمانی1 مهدی عبوری2 ساره ملا آقاجانزاده3
1) دکتری علوم محیطی
2) دانشجوی دکتری دانشگاه عدالت-شهردار ساری
3) دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محل انتشار :
کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در علوم کشاورزی و محیط زیست(aseconf.com)
چکیده :
امروزه پدیده سیلاب به دلیل گسترش شهرهای بزرگ چهره جدیدی پیدا نموده و تحت عنوان سیلاب شهری جایگاهی جدید را در مطالعات شهری دارا می¬باشد. روش اجرایی طرح حاضر در شهر ساری شامل سه مرحله کلی 1- تشکیل پایگاه داده مکانی، 2- آماده¬سازی معیارها و 3- استانداردسازی فاکتورها و استفاده از تکنیک¬های ارزبابی چندمعیاره می¬باشد. معیارهای مورد استفاده شامل: نقشه کاربری اراضی، تراکم ساختمانی، طبقات ارتفاعی، شیب، فاصله از رودخانه، فاصله از مسیل¬ها، شماره منحنی، قدمت ابینیه، کیفیت ابنیه، تراکم جمعیتی، فضاهای باز شهری و نقشه خیابان¬ها و کوچه¬های شهر می¬باشند. فاکتورهای تاثیرگذار بر روی پهنه¬بندی خطر سیلاب و ارزیابی آسیب¬پذیری آن با در نظر گرفتن نحوه تاثیرگذاری¬شان با استفاده از نرم افزارهای ArcGIS و IDRISI برای ورود به مدل آماده شدند. معیارها به دو بخش عوامل موثر در پهنه¬بندی سیلاب و عوامل موثر در خسارت و آسیب¬پذیری سیلاب تقسیم شدند. سپس با استفاده از روش¬های ارزیابی چندمعیاره (رویکرد WLC و OWA تحت سناریوهای مختلف) مدل¬سازی انجام شد و نقشه پهنه¬بندی سیلاب و ارزیابی آسیب¬پذیری آن نیز تهیه شد. نتایج این تحقیق شامل نقشه¬های (خطر و آسیب¬پذیری سیلاب) روش WLC و نقشه¬های سناریوهای شش¬گانه حاصل از روش OWA می¬باشد. براساس روش WLC کاربری مسکونی با بیشتر سهم در بین سایر کاربری¬ها در واقع بیشترین نقش را در سیل¬زایی و همچنین مناطق آسیب¬پذیر به خود اختصاص داده است. همچنین کاربری¬های تجاری و اداری- نظامی در رتبه¬های بعدی قرار دارند. همچنین بر اساس رویکرد OWA و دیگر سناریوها، در بین کاربری¬های سیل¬زا و آسیب¬پذیر، کاربری مسکونی با بیشترین مساحت به عنوان مهمترین کاربری در خطر سیلاب می¬باشد. در نهایت با توجه به نتایج سناریوها مشخص شد که سناریو دوم و ششم نسبت به دیگر سناریوها به طور کلی به ترتیب هر کدام با کمترین و بیشترین وسعت کاربری¬ها و اراضی تحت خطر و آسیب-پذیری سیلاب حالتی بدبینانه و خوشبینانه را ارائه دادند.
کلمات کلیدی :
پهنه¬بندی
سیل
IDRISI
WLC
OWA و شهر ساری