بررسی معنایی کاربرد رنگها در تزئینات کاشیکاری مساجد دوره صفوی از دیدگاه حکمت هنراسلامی : نمونه موردی مسجد شیخ لطف الله

امیر قشقایی جعفری¹

1) دانشجویی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام،شهرری

محل انتشار : کنفرانس بین المللی عمران، معماری و منظر شهری(iccacs.com)
چکیده :
هنراسلامی در ادوار مختلف آنچنان از حکمت و عرفان اسلامی رنگ پذیرفته که میتوان از آن به عنوان دریچه ای به دنیای اندیشه های ذوقی هر عصر بهره جست.به همین دلیل شناخت این عنصر در هنر اسلامی از لحاظ بار سمبولیک و روایت معنایی همواره مورد توجه و تامل بوده ومعانی استعاری آن در عرفان اسلامی موردی پررنگ و نقشی کلیدی در بسیاری از متون اساطیری کهن ایفا نموده است. از این رو برای درک معانی حکمت رنگ،تعمق در اندیشه های فلسفی عرفانی ضروری است. از آنجا که رنگ موضوع اصلی این مقاله است در کنار توضیح معانی رنگ لازم است خواننده با معانی ظاهری رنگ در هنر آشنایی داشته باشد.ضرورت پژوهش این موضوع بررسی معنایی استفاده از رنگها و تاثیر آن در هنر و معماری ایرانی-اسلامی دوره صفوی است که بالطبع یکی از حوزه های پررنگ این تاثیرات در این دوره از معماری ایران است و به بیان این مسئله می پردازد که چرا برخی رنگهای خاص در برخی نقوش کاشیکاری این دوره استفاده شده است و معنا و مفهوم آنها در حوزه حکمت چیست؟ هدف پژوهش ایجاد مبانی نظری در معیارهای رنگ گزینی با توجه به موضوع تحقیق در معماری معاصر ایران است.. با توجه به منابع عرفانی و حکمی اسلامی بویژه بحث اشراق انوار برای نورهای مختلف درجات و رنگهایی متصور است و به نظر می رسد رنگ نقوش کاشیها در دورانهای مختلف معماری ایران به ویژه معماری صفوی از آن تبعیت نموده است و می توان گفت با توجه به قدمت و حکمت رنگها در گذشته هنر و معماری ایران بتوان بطور مشخص و برنامه ریزی شده از رنگها در نماها و جداره های شهری با نظر گرفتن حتی اداب و رسوم در فرهنگ هر شهر از آن رنگها استفاده نمود.
کلمات کلیدی : هنراسلامی عرفان اسلامی حکمت رنگ دوره صفویه معماری معاصر