روشهای جمع آوری آب در مناطق خشک و نیمه خشک به منظور مدیریت آبهای سطحی

حسین اعتمادی¹

1) کارشناس ارشد آبخیزداری - مدرس

محل انتشار : کنفرانس بین المللی توسعه با محوریت کشاورزی ، محیط زیست و گردشگری(icdat.ir)
چکیده :
چکیده : طبق آمار بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی در کشور مربوط به بخش کشاورزی است که این میزان در بخش جهانی تنها ۷۰ درصد است. سالانه در ایران ۹۵ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود که ۹۲ درصد آن در بخش کشاورزی، ۶ درصد در بخش شرب و خانگی روستایی و شهری، 5/1 درصد در بخش صنعت و 5/. درصد در بخش عمومی و پارک‌ها مصرف می‌شود. بخش کشاورزی با ۹۲ درصد بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مصرف کننده آب در کشور به شمار می‌رود. بیش از ۸۰ درصد اتلاف منابع آب به دلیل عدم استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری دراین بخش به هدرمی‌رود. بنابر آمارهای موجود با مصرف ۹۲ درصدی آب در بخش کشاورزی نه تنها موجب از بین رفتن بخش کشاورزی، فرونشست زمین و جابجایی جمعیتی می‌شود بلکه خروجی محصول نیز به تناسب سایر کشور‌ها بسیار ناچیز است.در شرایط کنونی و با توجه به کمبود بارندگی، برداشت از منابع زیرزمینی افزایش یافته که این برداشت بی‌رویه آب از منابع زیرزمینی و حفر چاه‌های بیش از اندازه، خسارت‌های جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت يكي از روشهايي كه بطور غير مستقيم مي تواند باعث كاهش اتكاء به منابع آب معمول نظيرچاه و قنات و يا آب رودخانه باشد، استحصال مستقيم آب باران است كه منظور از آن جمع آ وري و بهره برداري از آب باران در محل بارش مي باشد. از آنجا كه باران، هرچند به مقدار كم، تقريبا در همه نقاط كشور وجود دارد، چنانچه بتواند با اعمال مديريت صحيح مورد استفاده قرارگيرد، ميتواند جهت جبران بخشي از كمبودهاي موجود، مفيد واقع شود. وجود آب انبارهاي قديمي با معماري متنوع در اكثر نقاط خشك كشور گوياي ميزان توجه به استحصال آب باران جهت مصارف مختلف در گذشته مي باشد .اگرچه اين روش بطور عمده در مقياس كوچك مورد استفاده بوده است، اما تعداد طرحهاي اجرا شده بسيارقابل توجه است . ضمنا میتوان با جمع آوری آب باران از سطوح صیقلی ، سنگ آبها ، پشت بامها ، معابر و خیابانها ، فرودگاهها ، همچنین از سازه های کوچک و بزرگ آبخیزداری مانند انواع بند های خاکی و گابیونی و چپرها ، پیتینگ ، همچنین جمع آوری آب از روی گیاهان ، جمع آوری آب از مه و رطوبت و نیز جمع آوری جریانات زیر قشری ، نسبت به مدیریت آبهای سطحی به منظور مصارف کشاورزی و حیوانات اهلی و وحشی و مصارف خانگی اقدام نمود.
کلمات کلیدی : کلمات کلیدی : روشهای جمع آوری آب مدیریت آب سطحی مناطق خشک ونیمه خشک صرفه جویی آب