تغییرات زمانی و مکانی بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه

مریم قبله¹ علی اصغر جعفرزاده² مجید پیشنماز احمدی³

1) دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
2) استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز،ایران
3) دانشجوی کارشناسی ارشد گروه جی ای اس و سنجش از دور، دانشکده کشاورزی، دانشگاه

محل انتشار : کنفرانس بین المللی توسعه با محوریت کشاورزی ، محیط زیست و گردشگری(icdat.ir)
چکیده :
بارش از عوامل مهم در تشکیل خاک و مدیریت انواع پروژه¬هاي کشاورزي و صنعتی می¬باشد که تغییرات الگوي پراکنش و میزان آن به ویژه در روند کاهشی آن می¬تواند اثرات عمده و غیر قابل جبرانی در وضعیت خاک¬ها و نیز کیفیت و دقت پروژ¬ه¬ها داشته باشد و در نهایت به برنامه¬های اجرایی منطقه لطمه بزند. از سوي دیگر در راستاي مباحث تغییر اقلیم که در سراسر جهان مطرح می¬باشد، بررسی عامل بارش بعنوان یک فاکتور بسیار تغییرپذیر و تأثیرگذار در هر منطقه، در اولویت قرار دارد. در این تحقیق توزیع زمانی و مکانی بارش با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور، با استفاده از داده¬های ماهانه 28 ایستگاه سینوپتیک در اطراف حوضه آبریز دریاچه ارومیه طی 10 سال (1384-1393) به تجزیه و تحلیل بارش¬های فصلی و سالیانه پرداخته شد. بررسي و تحليل حاضر نشان مي¬دهد که توزيع رخداد بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه به صورت يک پديده¬ی عمومي که در همه جاي حوضه بطور يکسان رخ دهد نبوده بلکه در تعدادی از ایستگاه¬ها میزان بارش شدید و در برخی میزان بارش کم رخ مي¬دهد. دليل اين موضوع به شرايط و ويژگي¬هاي اقليمي حوضه و همچنين شرايط توپوگرافي محل ایستگاه¬ها برمي¬گردد. بدین منظور که بیشترین میزان بارش سالیانه (1384-1393) در شمال و جنوب حوضه مشاهده می¬شود که 29/33 درصد از منطقه را به خود پوشش داده است و در قسمت مرکز (دریاچه ارومیه) تغییرات وسیعی از بارش (کم تا زیاد) مشاهده می¬شود به عبارت دیگر دریاچه ارومیه تحت تاثیر بارش مناطق اطراف می¬باشد. همچنین با توجه به نمودار توزیع زمانی میانگین بارش سال¬های 1384- 1393 (10 ساله) بیشترین میزان بارش در سال 1385 و کمترین میزان بارش در سال 1387 رخ داده است. همچنین شدیدترین خشکسالی¬ها به ترتیب در سال¬های 1387، 1388، 1389 در مناطق اطراف حوضه دریاچه ارومیه به وقوع پیوسته است.
کلمات کلیدی : ایستگاه سینوپتیک بارش توزیع زمانی و مکانی حوضه آبریز دریاچه ارومیه سیستم اطلاعات جغرافیایی