شبیه¬سازی اثر افزایش راندمان آبیاری بر نوسانات سطح آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت فومنات)

ندا مظفری¹ نادر پیرمرادیان² سمیه جنت رستمی³

1) دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، دانشگاه گیلان، ایران -
2) استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه گیلان، ایران -
3) استادیار گروه مهندسی آب، دانشگاه گیلان، ایران -

محل انتشار : اولین کنگره بین المللی نوآوری در مهندسی و توسعه تکنولوژی(iceiconf.ir)
چکیده :
به‌دلیل افزایش روزافزورن جمعیت، به محصولات کشاورزی بیشتری برای تغذیه انسان‌ها احتیاج است. برداشت بيش از حد منابع آب زيرزميني درچند دهه اخير منجر به کاهش قابل ملاحظه سطح ايستابي شده است. جهت جلوگیری از این امر بایستی مدیریت صحیح بهره‌برداری از آب‌های زیرزمینی به عنوان یک اصل و پایه در برنامه‌ریزی‌ها مورد توجه قرار گیرد. مدیریت صحیح شامل به‌کارگیری سیاست‌های مدیریت تقاضا، بهبود راندمان آبیاری و افزایش عرضه آب است. در استان گیلان با توجه به مشکلات و کمبودهای اخیر در زمینه استفاده از آب‌های سطحی، انجام مطالعات منابع آب‌های زیرزمینی و ارتباط آن با مدیریت مصرف آب¬های سطحی ضروری است. در صورتی که بتوان شبیه‌سازی یک آبخوان را انجام و با شرایط طبیعی تطبیق داد می‌توان با در نظر گرفتن سناریوهای مختلف اثر اعمال هر نوع مدیریت و سیاست بهره‌برداری را بر تحول سطح آب زیرزمینی مورد بررسی قرار داد. لذا در این تحقیق پس از تهیه کلیه اطلاعات زمین‌شناسی، هواشناسی و هیدروژئولوژیکی، مدل مفهومی ساخته و برای سال آبی 90-1389 قسمتی از محدوده آبخوان دشت فومنات با استفاده از کد Modflow شبیه سازی شد. از اطلاعات 91-1390 برای ارزیابی مدل استفاده شد، نتایج نشان داد که مدل، تراز سطح آب را با دقت قابل قبولی (RMSE=0.19) شبیه‌سازی نموده است. بنابراین توانایی مدل کردن آبخوان با اعمال مدیریت افزایش راندمان را نیز دارد. نتایج اعمال مدیریت افزایش راندمان نشان داد که سطح آّب زیرزمینی در بخش¬های مرزی محدوده مورد مطالعه در حدود 11 سانتی‌متر در سال و در بخش¬های مرکزی محدوده در حدود 31 سانتی‌متر در سال افزایش خواهد داشت. به¬طور میانگین و با توجه به مساحت آبخوان 26/3 میلیون متر مکعب در سال ذخیره آب قابل حصول است که می¬تواند در مواقع کم‌آبی راهگشا باشد.
کلمات کلیدی : "حداقل آب‌های زیرزمینی" "مدیریت تقاضا" "Modflow" "آبخوان"