بررسی تاریخچه ی ایوان و عملکرد آن در معماری ایران

سرکه وت احمدی¹

1) دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی ، دانشگاه محقق اردبیلی

محل انتشار : کنفرانس بین المللی علوم و مهندسی(icesconf.com)
چکیده :
ایوان یکی از تکنیک های برجسته معماری ایران به شمار می رود که در طول تکامل معماری همواره نقش مهمی را در کالبد بناهای ایران بر عهده داشته است و جزء لاینفک معماری آن محسوب می گردد. ایوان عبارت است از یک فضای سر پوشیده که از سه طرف محصور و از یک طرف کاملاً باز است. پیشینه ی ایوان به دوران ماد بر می گردد، این تکنیک در دوران پارت تکامل یافته و در روزگار ساسانیان به اوج خود می رسد. کاخ های دوره ساسانی نمونه های عالی و بی همتایی از این تکنیک را به جهانیان عرضه کرده است که هر بیننده ای را به خود محسور می کند. نکته مهم و قابل توجه این است که ایوان در معماری ایران بسیار فراتر از عنصر کالبدی وابسته به یک معماری عمل کرده است و عملکرد آن با توجه به نحوه کارکرد بنا بسیار متنوع می باشد. گاهی ایوان به صورت یک فضای مستقل و گاهی به عنوان یک فضای رابط به کار گرفته شده است. در دوران اسلامی ایوان فراتر از یک فضای معماری عمل نموده و رابط یک فضای شهری با یک بنای معماری شده و حتی در دوران شکوفایی معماری اسلامی به عنوان نماد و شاخصه ی شهری نیز به کار گرفته شده است. در پژوهش حاضر به بررسی عملکرد کالبدی-کارکردی ایوان از جوانب مختلف در معماری ایران پرداخته شده و از زاویه ای کاملاً متفاوت، عنصر ایوان مورد بررسی قرار گرفته است
کلمات کلیدی : ایوان معماری عناصر کالبدی عملکرد عناصر کالبدی