بررسي تجربه اقتصاد مقاومتي در دولت نخست وزيري دكتر مصدق (مطالعه موردي: الگوي توسعه بخش كشاورزي)

روح اله عبادی¹ مجتبی ملکشاهی² سهراب گراوند³

1) مدرس دانشگاه، پژوهشگر و كارشناس ارشد علوم اقتصادي
2) كارشناس ارشد علوم اقتصادي پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي
3) کارشناس ارشد دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور

محل انتشار : دومین کنگره بین المللی مدیریت، اقتصاد، علوم انسانی و توسعه کسب و کار(icmba.ir)
چکیده :
وابستگی کشور به درآمدهای نفتی و ساختار ضعیف و انعطاف ناپذیر اقتصاد، باعث شده است که قدرت های بزرگ در دهه های اخیر از این نقطه ضعف برای تحت فشار قراردادن کشور استفاده نموده و به ابزار تحریم اقتصادی روی آورند. از آنجایی که این تحریم ها، آخرین تحریم نبوده و شرایط به گونه ای است که جهت توقف روند پیشرفت و توسعه کشور تحریم ها ادامه دارد، استفاده از الگوی اقتصاد مقاومتی ضروری به نظر می¬رسد. در این پژوهش با توجه به اهمیت اقتصاد بدون نفت در مبانی "اقتصاد مقاومتی" به روش تحلیلی- توصیفی با استفاده از منابع معتبر، به مطالعه یکی از مهمترین دوره های اقتصادی و سیاسی کشورپرداخته تا با بررسی نقاط ضعف و قوت سیاستهای آن دوران ، بتوانیم از شرایط حال حاضر به سلامت گذر نموده و از تجربیات آن دوران جهت مقاوم سازی اقتصاد کشور بهره جوییم. با ملّی شدن صنعت نفت ایران، قدرت های بزرگ به تحریم اقتصادی کشور روی آورده و متعاقب آن علیرغم مشکلات قبلی، کشور با چالش های بزرگ اقتصادی جدیدی مواجه شد. دکتر مصدق تدبیر و چاره این مشکل را در توجه به "اقتصاد بدون نفت" یافت. برای اجرایی شدن این سیاست، دولت ملی به فعال کردن تمام ابعاد اقتصاد بیمار کشور از جمله بخش کشاورزی روی آورد. با توجه به جایگاه، استعدادها و امکانات این بخش و نقشی که بخش کشاورزی در توسعه کشور از گذشته تاکنون ایفا می¬کند، در این مطالعه به بررسی بخش کشاورزی در دولت دکتر مصدق پرداخته‌ایم. نتایج تحقیق نشان می¬دهد با طرح و اجرایی کردن این سیاست تا حدود زیادی از شدت اثر تحریم های اقتصادی درآن دوره کاسته شده و در بخش کشاورزی با وجود تحریم اقتصادی در زمینۀ توليد محصولات‌ عمده‌ي‌ کشاورزي‌ از جمله‌ گندم‌، جو، برنج‌، چاي‌، پنبه‌، چغندر قند و دانه‌هاي‌ روغني‌ طي‌ دوره‌ي‌ 1330 ـ 1332 کشور با یک رشد مثبت‌ مواجه‌ بوده‌ است‌، به صورتی که کشور نه تنها نیازهای داخلی خود را برطرف نموده، بلکه شروع به صادرات این محصولات نیز نموده است.
کلمات کلیدی : واژگان کلیدی: اقتصاد بدون نفت تحریم اقتصادی اقتصاد مقاومتی بخش کشاورزی