بررسی رابطه منظر شهری مطلوب و ارتقای هویت شهری

آناهیتا رضائیه شاد¹ کاوه رستم پور²

1) گروه معماری، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران -
2) گروه معماری، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران -

محل انتشار : کنفرانس بین المللی مهندسی و علوم کاربردی(iceasconf.com)
چکیده :
منظر شهری از جمله عناصر بسیار با اهمیت هویت شهری می باشد. ما بسیاری از خیابان ها و شهرهای خاص دنیا را با شکل و ظاهر عمومی جداره های آن ها می شناسیم. اکثر این بدنه های هویت بخش به دلیل قدمت، شخصیت ویژه ای یافته اند. شهرهای برخوردار از محیط بصری مطلوب قادرند تا با وسعت بخشیدن به تجربه زیباشناختی شهروندان، موجبات ارتقای تصویر ذهنی جامعه از خویش و تقویت حس تعلق آنان شوند. اهمیت جنبه بصری شهر از آن روست که امکان قرائت محیط را به مثابه یک متن فراهم می آورد. مکان های امروزی بدون توجه به نیازهای کیفی ساخته شده اند و به ناگزیر برآورده کننده ی هیجان ها و نیازهای زود گذر کمی انسان می باشد و به دور از هرگونه معنا و خصیصه اصلی تنها ترویج دهنده نامکان ها هستند. امروزه با توجه به پيشرفت های دنيای جديد و افزايش جمعيت و گسترش شهرها و همچنين شکل گيری شهرهای جديد و پيرامونی، به مساله هويت و ايجاد حس تعلق ساکنان به مکان و شهر کمتر توجه می گردد و يا کاملا به فراموشی سپرده شده است. يکی از مسائلی که هويت را به شدت تهديد می کند فرآيند جهانی شدن و پديده دهکده جهانی است که تمام حد و مرزهای سنتی را از ميان برداشته و در نهايت به جايی انجاميده که فرد می تواند به هر جايی تعلق داشته باشد، در حالی که در چنين وضعيتی فرد به هيچ جايی تعلق نداشته و ويژگی و هويت مکانی او از بين خواهد رفت. در صورتیکه با ايجاد ويژگی های مکانی و هويتی می توان حس تعلق فرد به مکان خاص و يا جامعه را ايجاد و تقويت نمود. بنابراين سؤال اساسی که شكل می گيرد این است که چارچوب قابل اتكايی كه منظر و سیمای شهری با استفاده از آن بتواند هويت شهر را تداوم بخشد، كدام است؟ این مقاله، اهمیت وجود یک منظر شهری مطلوب را در هویت و معنا بخشی به یک فضای شهری تشریح می کند. بنابراین پژوهش شناخت هويت از ابعاد گوناگون و بررسی تاثير بخشی و کارکردی نمودن آن در زيباسازی شهرها و واکاوی علل زشتی شهرهای مدرن ايران، اهداف اين پژوهش است. از آنجايی كه مقاله حاضر تلاش می كند تا به كيفيت منظر و سیمای فضاهای شهری از زاويه هويت و دلبستگی به مکان بپردازد لذا روش تحقيق مقاله كيفی و توصيفی-تحليلی است. از مباحث مطرح شده در پژوهش می توان نتيجه گرفت در بخش هايی از شهر که اغتشاش ديداری کمتری وجود دارد و عناصر منظر شهر از يک تناسب مطلوب ديداری بهره مند هستند، ساکنان نسبت به آن احساس تعلق نسبتا بيشتری دارند و نيز اين نتيجه به دست می آيد که منظر شهری خوب می تواند باعث ارتقای هويت شهر شود.
کلمات کلیدی : شهر هویت حس تعلق منظر شهر