دفاع پیش دستانه: تحلیل و بررسی امکان آن از منظر فقه امامیه

محمد جواد آقاباقری¹ حسینعلی سعدی²

1) کارشناس ارشد معارف اسلامی و حقوق جزا و جرم شناسی از دانشگاه امام صادق علیه السلام-
2) استادیار و رئیس دانشکده الهیات دانشگاه امام صادق علیه السلام-

محل انتشار : کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم انسانی(mahconf.com)
چکیده :
دفاع مشروع به عنوان یک حق مسلّم و پذیرفته شده ی فقهی در زمره ی علل موجهه ی جرم ارتکابی توسط مدافع است. اما شیوه ی بکارگیری این حق به شکل پیش دستانه از مفاهیم نوظهور و مورد توسل بسیاری از متجاوزین در سطح بین المللی می باشد. اقداماتی که از یک سو با ادعای دفاع مشروع همراه بوده و از طرفی دیگر مورد اتهام تجاوز قرار می گیرد. مواقعی که خطری قریب الوقوع از جانب بیگانه ای احساس می شود و کشور در معرض خطر، در مقام پیش دستی بر آمده و یا آنکه تهاجم و حالت نزاع واقع شده و کشور مورد اشغال درصدد خروج متجاوز برمی آید. لذا این سوال اصلی مطرح می شود که اگر کشوری اسلامی در معرض خطر قریب الوقوع قرار گرفت، آیا حق پیش دستی در دفاع برای آن به موجب قواعد فقهی وجود دارد، و در صورت مثبت بودن پاسخ، چه شرایط و حدود و ثغوری بر آن مترتب است. هدف این پژوهش تحلیل فقهی امکان پیش دستی در دفاع است که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته و این نتیجه حاصل شد که امکان فقهی پیش دستی در دفاع در حالت خوف از خطر قریب الوقوع وجود دارد.
کلمات کلیدی : دفاع مشروع پیش دستی پیش گیری خطر قریب الوقوع فقه امامیه