بررسی مضامین نگاره های تکیه معاون الملک کرمانشاه

پریسا شادقزوینی¹ زهرا پورخوش²

1) هیئت علمی و مدیرگروه نقاشی دانشگاه الزهرا
2) کارشناس ارشد پژوهش هنر دانشگاه الزهرا«س»

محل انتشار : چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(4icsau.ir)
چکیده :
تکیه معاون‎الملک جلوه‎گاه هنر مذهبی و حماسی کرمانشاه که به‌لحاظ هنری و سبک ترکیبی‌ به عنوان یک اثر منحصربه ‌فرد مطرح است. یکی از بناهای مهم تاریخی شهرکرمانشاه است که از دوره قاجار به یادگار مانده و مشتمل بر سه بنای حسینیه، زینبیه و عباسیه است. این تکیه دو حیاط و یک عمارت دارد و دیوارهای آن به طور کلی پوشیده از کاشی‎های گوناگون با رنگ‎های متنوع و زیباست. بنای تکیه را بسیاری از صاحب‎نظران، کم نظیر و در مواردی بی‎نظیر دانسته‎اند. ویژگی‎هایی چون غنای تصویری در کاشی‎کاری، تنوع در رنگ‎های به کار رفته، تنوع در نوع ساخت کاشی‎ها به صورت برجسته، نیمه برجسته و تخت و گوناگونی در ابعاد کاشی‎ها، مجموعه بنا را به یکی از بهترین آثار باقیمانده از دوره قاجار مبدل ساخته است. دراین مقاله چگونگی مضامین نقاشی بر روی کاشی‎های تکیه معاون‎الملک کرمانشاه که شاخه‎ای از نقاشی ایرانی است بررسی می‎شود. تکیه معاون‎الملک گنجینه‌ای از اسطوره‌ها، حماسه‌ها، تاریخ و مذهب ایرانی است که در یک‌جا در قالب‌ هنر نقاشی و کاشی‌کاری گردآمده و از این نظر، اثری منحصربه‌فرد است.در این راستا، ابتدا بنای اصلی تکیه بررسی شده و در ادامه مضامین اصلی نقاشی کاشی‎کاری‎ها معرفی و شناخته می‎شود. این پژوهش با بهره‎گیری از روش تحلیلی- توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه‎ای و مطالعات میدانی با این فرضیه که از سویی مضامین نگاره‎ها ناشی از تلقی شخصی وباورهای اجتماعی طراحان مختلف و برخواسته از فرهنگ سنتی متفاوت است و از طرف دیگر وجود محدودیت‌ها در تحولات‌ و نحوه‌ی خلق اثر توسط هنرمند بی‌تأثیر نبوده، گردآوری وبررسی شده است
کلمات کلیدی : تکیه معاون الملک نقاشی های دیواری حسینیه زینبیه و عباسیه مضامین نقاشی کاشیکاری