تجربه احساس محیطی در پردیس‌شفابخش‌ایرانی

حسنا فولادپور¹ نیلوفر نیکقدم²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، ایران-
2) استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب،

محل انتشار : چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(4icsau.ir)
چکیده :
روانشناسان محیطی معتقدند که کیفیت محیط پیرامون انسان بر فکر، روح و جسم انسان تأثیر‌گذار است. شواهد زیادی در دست است که فرآیندهای فیزیولوژیک بدن انسان تحت تأثیر وضعیت روحی و احساسی او قرار دارد. درنتیجه توجه به محیط زندگی افراد برای جلوگیری از تأثیرات ناخواسته و نامطلوب بر روان و جسم آن‌ها حائز اهمیت است. هدف از معماری شفابخش برانگیختن احساسات، بویژه احساسات شورانگیز و معنوی است. درک و دریافت هر کس از فضا تابع مراحل خاصی است که با دریافت اندام‌های حسی از محیط شروع می‌شود و به ادراک خاتمه می‌یابد و بستگی به نحوه برخورد او با فضا و میزان استفاده از حواس پنجگانه یعنی بینایی، شنوایی، بویایی، چشایی و لامسه؛ برای درک آن فضا دارد. حواس پنجگانه و محدوده تشخیص اندام‌ها، عامل و ارتباط دهنده قوه ادراک با محیط‌اند و درک نسبتاً کاملی را برای ما بوجود می‌آورند. همچنین ارتباط میان چشم‌انداز و سلامت انسان در سطح جهانی بسیار مهم تلقی شده و انسان ذاتاً به طبیعت تمایل دارد. با مشاهده باغسازی ایرانی مشاهده می‌شود که، طراح ایرانی فقط در راستای زیباسازی محیط گام برنمی‌دارد بلکه منظر و عناصر طبیعی را به گونه‌ای طراحی می‌کند که بر روان فرد تأثیر مثبت داشته باشد. به این ترتیب در این پژوهش به بازشناسی رویکرد شفابخشی معماری باغ ایرانی در تناسب با شاخصه‌های حسی انسان پرداخته و نسبت به بازخوانی این رویکرد اقدام شده است. در این میان هم به معرفی پارامترهای شفابخشی توجه شده که به بهبود سلامت و افزایش میزان بهداشت روان بسیار کمک می‌کند و هم این پارامترها در نمونه‌های موردی، بررسی و پیمایش شده است.
کلمات کلیدی : کیفیت شفابخشی محیط احساس محیط سلامت آرامش حواس پنجگانه.