نقش قلاع و استحکامات به عنوان پدافند غیر عامل در برقراری امنیت غرب دریاچه ارومیه در طول تاریخ

مجتبی رضا زاده اردبیلی¹ سیده رقیه صفری²

1) دانشیار،دانشکده معماری،پردیس هنرهای زیبا،دانشگاه تهران،ایران -
2) مدرس مدعو ، دانشکده هنر،دانشگاه ارومیه ، ایران -

محل انتشار : چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(4icsau.ir)
چکیده :
معماری و شهرسازی به عنوان یک واسطه ، قدرت دفاعی را بالا برده و در ارضای نیاز به امنیت نقش اساسی داشته و باعث بقای انسان می¬گردد.تعداد و تنوع ساختارهای دفاعی در سراسر سرزمین ما مخصوصا شمال¬غرب کشور و نقش سرنوشت ساز آنها در تحولات اجتماعی و سیاسی ، بحث و بررسی پیرامون این گونه بناها را به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل می¬سازد.از شهرهای کهن ایران که همواره مسأله امنیت در آن اهمیت فراوان داشته و نوع بناهای دفاعی در آن به وفور مشاهده می¬گردد، شهرستان ارومیه است. ارومیه به دلیل موقعیت مرزی و قرار گرفتن بر سر راه¬های قفقاز و آسیای صغیر و بین¬النهرین و مناطق حاصلخیز در غرب دریاچۀ ارومیه همواره مورد توجه قبایل دیگر و سرزمین¬های همسایه بوده است ،که برای دست¬یابی به این سرزمین دست تعدی و چپاول دراز کرده ¬و این منطقه را مورد تاخت و تاز قرار داده¬اند. با توجه به عدم امنیت درطی تاریخ در این منطقه، ساخت قلاع و استحکامات دفاعی امری منطقی است.بر این اساس، پژوهش حاضر در تلاش است نقش قلاع فوق را در امور نظامی، تدافعی و امنیتی منطقه ارزیابی کند. روش پژوهش حاضر به منظور دستیابی به هدف یاد شده استفاده از مطالعات کتابخانه¬ای و اسناد تاریخی و پیمایش¬های میدانی بوده است.نتایج پژوهش نشان می¬دهد این ساختارها در عین تنوع کارکردی در تحولات سیاسی و اجتماعی منطقه نقش تعیین کننده ای داشته¬اند.
کلمات کلیدی : قلاع استحکامات امنیت ارومیه دفاع