بررسی کهن الگوهای موثر بر شكل گيری كالبد روستایي، مطالعه موردی: روستای دمیرچی شهرستان سراب

محمد محمد پور دامنجانی¹ حسن فریدون زاده² رضا مزین³

1) دانشجوي مهندسی معماري، آموزشکده فنی رازي اردبیل، دانشگاه فنی و حرفه اي، ایران
2) پژوهشگر دکتري معماري، پژوهشکده هنر، معماري و شهرسازي نظر و مدرس دانشگاه فنی و حرفه اي، ایران
3) دانشجوي مهندسی معماري، آموزشکده فنی رازي اردبیل، دانشگاه فنی و حرفه اي، ایران

محل انتشار : چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(4icsau.ir)
چکیده :
پیشینه طراحی و ساخت و ساز با توجه به معیارها و ویژگیهاي طبیعی و اقلیمی در معماري سنتی ایران به صدها سال می رسد و از شاهکارهاي معماري در جهان به شمار می آید. بافت کالبدي روستاها علاوه بر دخالت مستقیم افراد جامعه از عوامل محیطی نیز تأثیر می پذیرند. بنابراین خصوصیات کالبدي روستاها تحت تأثیر دو گروه کلی عوامل مرتبط با محیط یا طبیعت و انسان شکل می گیرد. روستای دمیرچی در حدود ۶۵ کیلومتری شهر سراب در استان آذربایجان شرقی است. این روستا بر اساس آمار سال ۱۳۸۵ دارای ۴۲۹ نفر جمعیت است. اهالی این دیار مصالح خود را از مصالح بوم آورد محلی، جهت گیری بر اساس قراردادهای جغرافیایی و طراحی فضایی را بر اساس فرهنگ موجود پدید آورده است. روش تحقیق بصورت تحلیلی-توصیفی با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و سپس پیمایش در بافت روستای مورد مطالعه بوده است. در این تحقيق سعي شده است كه از جامعه آماری مشتمل بر ۱۵۰ بنای مسکونی، ۸۵ خانه سنتی که دارای سکونت و معماری ارزشمند بوده است مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان دهنده آن است که روند گسترش بناهای روستا بر اساس اولویت های اقلیمی بطور کلی بر اساس سه الگوی معماری شکل گرفته است که عبارتند از: خانه های دو طبقه (اصطلاحأ بالاخانه دار)، خانه های تک طبقه (بدون بالاخانه) و خانه هایی که برای دو خانوار با حیاط و طویله مشترک ساخته شده بود می باشند که خانه های بالاخانه دار با ۲۵% به دلایل هزینه های بالای اجرا، کمتر مورد استقبال روستاییان بوده است و خانه های با الگوی بدون بالاخانه با اختصاص۶۰% بیشترین میزان و همچنین الگوی خانه هایی که برای دو خانوار ساخته شده با اختصاص ۱۵% از مجموع جامعه آماری در گونه شناسی بناهای روستایی دمیرچی مورد استفاده قرار گرفته است.
کلمات کلیدی : واژگان کلیدي: روستای دمیرچی کالبدروستا اقلیم سرد معماري سنتی الگوی مسکن.