تاثیر ایجاد شیب مثبت لبه تاج سرریز های کنگره ای بر روی ضریب دبی و نرخ دبی جریان

امیر قادری¹ رسول دانشفراز² مهدی دسینه³

1) دانشجوی دکتری عمران گرایش آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه زنجان
2) دانشیار گروه مهندسی عمران ، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه
3) دانشجوی ارشد عمران گرایش آب و سازه های هیدرولیکی، دانشگاه مراغه

محل انتشار : چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(4icsau.ir)
چکیده :
سرریز¬ها نقش تعیین کننده ای در ایمنی سدها دارند، به گونه ای که تقریبا شکست یک سوم سدها در نتیجه ناکافی بودن ظرفیت تخلیه سرریز آن ها بوده است. هنگام طغیان سیلاب در صورت ناکافی بودن ظرفیت سرریز، آب از روی سد سراریز شده و سبب خرابی آن می گردد. این امر، طراحان را به فکر ساخت سرریز هایی با ظرفیت بیشتر انداخته است. سرریز های کنگره ای به واسطه افزایش طول موثر سرریز در عرض مشخص سبب افزایش نرخ دبی عبوری از سرریز می گردند. در این مطالعه به بررسی عددی تاثیر شیب دار کردن لبه تاج سرریز کنگره ای ذوزنقه ای بر روی ضریب دبی و نرخ دبی با استفاده از نرم افزار Flow-3D پرداخته شده است. نتایج نشان داد که در تمامی نسبت H/P، ایجاد شیب برروی لبه تاج سرریز، باعث بهبود ضریب دبی و نرخ دبی عبوری نسبت به حالت متعارف می گردد. با افزایش شیب مثبت لبه تاج سرریز، مقادیر ضریب دبی افزایش یافته و این اختلاف مقادیر در نسبت H/P پایین، بسیار بالا می باشد. علت آن نیز می تواند بخاطر کاهش تداخل جریان از طریق افزایش ارتفاع دیواره در پایین دست سرریز باشد. در نسبت H/P بالا، مقادیر اختلاف پارامترهای هیدرولیکی ضریب دبی و نرخ دبی به شدت کاهش می یابد که می تواند ناشی از استغراق سرریز و به دنبال آن افزایش تداخل جریان باشد. لذا می توان گفت اصلاح شکل هندسی سرریز کنگره ای از طریق ایجاد شیب لبه تاج سرریز در نسبت H/P پایین، عملکرد هیدرولیکی بهتری دارد.
کلمات کلیدی : سرریز کنگره ای شیب لبه تاج ضریب دبی Flow-3D