بررسی راهکارهای مدیریتی کنترل رسوب آبراهه های منتهی به پهنه های آبی

فرهاد یزداندوست¹ نوید خرمی²

1) دانشیار دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی،
2) دانشجوی کارشناسی ارشد عمران گرایش آب، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی،

محل انتشار : چهارمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری(4icsau.ir)
چکیده :
چکیده رسوبات انتقالی آبراهه ها و رودخانه ها همواره پهنه های آبی را مورد تهدید قرار داده است. با رسوب گذاری در پهنه های آبی، از عمق مفید آب کاسته شده و در نتیجه میزان بهره برداری از منابع آب کاهش می یابد. بنابراین توجه به موضوع مدیریت رسوب آبراهه های منتهی به پهنه های آبی امری مهم و ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق جعبه ابزار مدیریت به هم پیوسته رسوب به منظور دستیابی به توسعه پایدار طراحی شده است. جعبه ابزار مذکور با یک متدولوژی فراگیر، به واسطه یکپارچه سازی مدل SWAT، تکنیک های GIS و ابزار تصمیم گیری به بررسی میزان تغییرات رسوب در حوضه آبراهه ها و بالادست پهنه های آبی، تحت تاثیر سناریوهای مدیریتی و سازه ای می پردازد که در نهایت منجر به بررسی مدیریت رسوب این آبراهه ها و امکان کاهش رسوب تحویلی به پهنه های آبی خواهد شد. به منظور توسعه این جعبه ابزار، اثرات سناریوها بر میزان دبی و نیترات تحویلی آبراهه ها به پهنه های آبی نیز دیده شده است. آنگاه سناریوها در دو حالت مستقل و ترکیبی در حالت های مختلف وزن دهی، با استفاده از سیستم پشتیبانی تصمیم رتبه بندی می شوند تا امکان انتخاب گزینه برتر با توجه به اهداف مورد نظر برای تصمیم گیر فراهم آید. این جعبه ابزار برای حوضه آبریز زرینه رود منتهی به دریاچه ارومیه با هدف بررسی کاهش فرسایش و میزان رسوب تحویلی به کار گرفته شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که در صورت استفاده از جعبه ابزار ارائه شده می توان اثرات فرسایش و درنتیجه میزان رسوب تحویلی به پهنه های آبی را در اثر اجرای سناریوهای مختلف، به منظور تصمیم سازی مورد بررسی به هم پیوسته قرار داد.
کلمات کلیدی : واژه های کلیدی : منابع آب توسعه پایدار رسوب پهنه آبی مدل SWAT زرینه رود