بررسی روند تحول مراکز خرید شهری ؛ تاملی بر تغییر ماهوی مفاهیم خرید و مصرف و بازتاب آن در فضای کالبدی

منیره حداد حسن آبادی¹ رمضانعلی شورابی²

1) دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور تهران و مدرس دانشگاه
2) دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه ریزی شهری پژوهشکده شاخص پژوه و شهردار تربت حیدریه

محل انتشار : کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی(rstconf.com)
چکیده :
چکیده: در طول تاریخ مراکز تجاری با دگرگونی¬های بسیاری همراه بوده¬اند. با گذشت زمان سطح وسیعی از اراضی شهرها به کاربری تجاری اختصاص یافته و نمود کالبدی آن به صورت مغازه، بازار، پاساژ و فروشگاههای بزرگ و ... ظاهر شده¬اند. در گذشته فضاهای تجاری نیازهای اقتصادی انسان را از طریق دادوستد مردم با یکدیگر تسهیل نموده که بعدها با مهاجرت و افزایش جمعیت شهری، وقوع انقلاب صنعتی، تولید انبوه، مساله جهانی شدن و ... مفهوم خرید تغییر ماهوی پیدا کرده که بازتاب این تغییرات درفضای کالبدی شهر بصورت ایجاد مراکز جدید خرید با ویژگی¬ها و کارکردهای متفاوت از شکل سنتی آن مشاهده می¬گردد. در ایران ساخت مراکز جدید خرید از عصر پهلوی آغاز گردید. که بازتاب کالبدی این فضاهای تجاری در شهرها و کلانشهرها با سرعت بیشتر به صورت مغازه، بازار، پاساژ، فروشگاه بزرگ و ... ظاهر شده که از لحاظ کارکردی تغییر ماهیت یافته است. مقاله فوق از نوع مروری- توصیفی بوده و هدف آن بررسی روند تحول بازار به مراکز خرید کنونی و مگامال بعنوان یکی از فضاهای مصرف می¬پردازد که بررسی این موضوع با توجه به این که در مشهد پروژه مشهد مال در زمینی به وسعت هشت هکتار با مشارکت بخش خصوصی و آستان قدس رضوی در حال احداث می باشد بنظر نگارنده ضروری و دارای اهمیت بوده است. نتایج برگرفته از این تحقیق حاکی از آن است که: - خرید در ابتدا موضوعی عقلانی بوده، بعدها با اضافه شدن مفهوم فراغتی و تفریحی غیر از مفهوم اقتصادی، توجه به جنبه¬های فرهنگی خرید مورد توجه قرار گرفته است و به مفهوم دیگر نفس خرید امری تفریحی شده است و فضاها نیز در این مکان¬ها مصرف می-گردند. - مراکز خرید و پاساژهای مدرن در کلانشهرها و مشهد مثل قارچ می رویند و با جذبه و درخشش ویژه¬ای که دارند همه چشم¬ها وهوس¬ها را به سوی خود می¬کشانند، و هوس مصرف در همه طبقات یکسان می¬شود. لذا مروج فرهنگ مصرف گرایی به شکلی سطحی و افراطی است (مبتنی بر امیال و نه بر اساس نیاز).
کلمات کلیدی : خرید مصرف مراکز خرید شهری اوقات فراغت خرید فراغتی