بناهای خاک پناه بستری مناسب برای شهر فردا

محمد قائدشرفی¹ ایمان وطنی²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری, دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز, هنر و معماری, شیراز
2) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری, دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز, هنر و معماری, شیراز

محل انتشار : کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی(rstconf.com)
چکیده :
بناهای خاک پناه یکی از جنبه های قدیمی ترِ معماری پایدار و جایگزینی برای خانه های روی زمین است که با توجه به تپوگرافی منطقه و در راستای استفاده از جرم حرارتی خاک به منظور حفظ دمای ساختمان, کاهش مصرف انرژی و فراهم آوردن دمای آسایش می باشد. این توده ی خاک مانع مناسبی در برابر دمای بالای اقلیم گرم و خشک و یا دمای پایین اقلیم سرد و خشک می باشد که به دلیل حداقل نوسانات درجه حرارت افزایش آسایش را به همراه دارد و عمق زمین معمولا دمایی نزدیک به میانگین دمای سالیانه آن منطقه دارد. در بناهای زیرزمینی محافظت در برابر تندبادها, سرما و یا گرمای شدید, محافظت در برابر آتش, مواد آلاینده سطحی, محافظت از دیده شدن و استراتژیک مناسب در درجه ی اول قرار دارد. در این مقاله سعی شده با نگاهی به تاریخچه بناهای زمین پناه و دست کند در طول تاریخ ، اصول توسعه پایدار، دسته بندی انواع خانه‌های زمین‌پناه, تطبیق ارکان توسعه پایدار با الگوی خانه‌های زمین‌پناه و نمونه های موردی، این گونه از معماریِ خاک‌پناه را به عنوان الگویی مناسب برای طراحان شهری پیشنهاد گردد. روش تحقیق در این مقاله تفسیری-تاریخی و مقایسه‌ای است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بناهای خاک پناه یکی از راههای موثر در تعامل ساختمان با محیط پیرامون خود می باشد و همچنین به دلیل ساخت و ساز کنونی ما اثرات زیست محیطی, اقتصادی و اجتماعی نامطلوبی را در سراسر چرخه ی حیاط به وجود آمده است که این فرایند در آینده ای نه چندان دور به معضلی تبدیل خواهد شد و انسانها را مجبور به نگاهی دوباره به بناهای خاک پناه خواهد کرد که با طراحی ساختمان ها و شهرها در چارچوب مسائل توسعه پایدار به عنوان یک راه رو به جلو پیشنهاد می شود و معماران و طراحان شهری می توانند از آنها به عنوان الگویی مناسب و پایدار بهره ببرند.
کلمات کلیدی : خاک پناه, معماری پایدار, انرژی زمین گرمایی, شهرسازی پایدار