بررسی فرونشست، فروچاله و ترکهای رخ داده در استان فارس
بررسی فرونشست، فروچاله و ترکهای رخ داده در استان فارس
ناصر طالب بیدختی1 محدثه شیخعلی2
1) استاد بخش مهندسی راه، ساختمان و محیط زیست، رئیس مرکز تحقیقات محیط زیست و توسعه پایدار دانشگاه شیراز
2) دانشجوی کارشناسی ارشد عمران گرایش سازهای هیدرولیکی، دانشگاه شیراز
محل انتشار :
شانزدهمین کنفرانس ملی هیدرولیک ایران(16hydro.ir)
چکیده :
تعریف کلی فرونشست عبارت است از حرکت قائم و رو به پایین سطح زمین که با بردار اندک افقی همراه باشد. این تعریف پدیدههایی همچون زمین لغزشها را بدلیل اینکه حرکت آنها دارای بردار افقی قابل توجهی است و همچنین نشست در خاکهای دستی، که دارای مکانیسم متفاوتی میباشد شامل نمیشود. عوامل متعددی باعث ایجاد این پدیده می شوند از جمله انحلال، آب شدگی یخها و تراکم نهشتهها، حرکت آرام زمین و خروج گدازه و یا عملیات انسانی نظیر معدنکاری یا برداشت آب زیر زمینی و نفت، ریزش سازههای زیرزمینی مانند تونلها و یا ایجاد حفرات در اثر انحلال. اما عامل اصلی بوجود آمدن این پدیدها در ایران برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی میباشد. با توجه به بررسیهای مختلف وگزارشهای سازمان زمین شناسی در دشتهای استان فارس در 9 مکان مختلف شامل : دشت ارژن، دشت ارسنجان، دشت مرودشت، دشت داراب، دشت استهبان، صفاشهر، دشت فسا، دشت شیراز و دریاچه مهارلو و دشت فراشبند پدیدههای فرونشست و ترک رخ داده که این پدیدهها باعث مخاطراتی از جمله ایجاد ترک و تخریب جادهها و مسیرهای ارتباطی، شکسته شدن خطوط لوله و شریانهای حیاتی، آسیب دیدگی کانالهای آبرسانی، ترک در پی سازهها و دیوارهای جداکننده، مسدود شدن مسیر جریان آبهای زیرزمینی، تخریب زمینهای کشاورزی و آسیب به حیات وحش میشوند. هدف از این مقاله بررسی فرونشست، فروچاله و شکاف در سطح دشتهای استان فارس با استفاده از آمار و اطلاعات موجود ازعکسهای زمینی و ماهوارهای استان فارس و در انتهای این مقاله راهکارهایی برای جلوگیری از این موضوع نیز ارائه شده است.
کلمات کلیدی :
کلمات کليدي: فرونشست
فروچاله
استان فارس
آب زیرزمینی