کاربرد فناوری سنجش از دور در پایش و مدیریت مناطق مرزی (نمونه موردی : منطقه مرزی سومبار)

محمد علی زنگنه اسدی¹

1) 1دانشیار ژئومورفولوژی دانشکده جغرافیا و علوم محیطی دانشگاه حکیم سبزواری. سبزوار، ایران

محل انتشار : امنیت، پیشرفت و توسعه پایدار مناطق مرزی، سرزمینی کلانشهرها راهکارها و چالش ها (icsp.ir)
چکیده :
فرآیند کسب اطلاعات ارزشمند نظامی با روش‌های متعارف فرآیندی پیچیده، پرهزینه و اغلب خطرناک است، درحالی که کسب اطلاعات با استفاده از سنجش از دور ماهواره‌ای فرآیندی سریع، مطمئن و با قابلیت‌های پردازش رقومی است. مرزها پدید‌هایی ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک هستند که وقتی با عوارض طبیعی همراه می¬شوند همواره دستخوش تغییراتی می¬گردند. امروزه با توجه به افزایش جمعیت و توسعه تکنولوژی و پرهیز از مناقشات سعی می‌شود مرز کشور‌ها با دقت تعیین و علامت‌گذاری شود. لذا بسیار ضروری است که با استفاده از ابزارها و تکنیک‌های جدید از جمله فناوری سنجش از دور این تغییرات را کاملا شناخته و برنامه¬ریزی لازم برای پایش و مدیریت رودخانه مرزی سومبار انجام داد. رودخانه و حوضه آبخیز سومبار(پرسه سو) یکی از سرشاخه های مرزی رودخانه اترک است که در اثر سیلاب‌های دوره‌ای تغییرات زیادی داشته و برای ساکنین این منطقه مشکلات زیادی بوجود آورده است. در این تحقیق با استفاده از نقشه¬های توپوگرافی، زمین¬شناسی، مدل رقومی ارتفاعی(DEM) و تصاویر ماهواره لندست، سال‌های 1987 و 2017 و تصویر سال 2008 ماهواره IRS سنجنده LISS.III و نرم افزار¬های Arc map, Envi, Autocad بستر دقیق رودخانه تعیین وپارامترهای مورفومتری بستر رودخانه در دو بازه محاسبه شد. سپس بر اساس بازدید میدانی و تغییرات بستر رودخانه سومبار مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. طبق بررسی¬های انجام شده بستر رودخانه سومبار در طی 29 سال دوره تحقیق تغییرات زیادی داشته است که با توجه تاثیر فرآیند‌های کاوشی رودخانه بر ساحل رودخانه‌ای ایران این تغییرات همواره به ضرر ایران بوده است. با توجه به ساماندهی رودخانه و ایجاد بستر مصنوعی در بخشی از مسیر رودخانه این تغییرات کمتر شده است لذا نیاز به ساماندهی سایر بخش های این رودخانه ضرورری می باشد.
کلمات کلیدی : پایش و مدیریت سومبار مرزی سنجش از راه دور