از مدیریت زمین تا حکمروایی زمین؛ با نگاهی بر اصول و الزامات حکمروایی شایسته زمین

محمدکاظم شمس پویا¹

1) دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، اسلامشهر، ایران

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی تحقیقات در عمران، معماری، شهرسازی و محیط زیست پایدار(2cauem.com)
چکیده :
زمین به عنوان شالوده‌ی هرگونه توسعه شهری محسوب می‌شود و تأمین زمین و کنترل کاربری زمین آن نیز یکی از دغدغه‌های اصلی برنامه‌ریزان شهری محسوب می‌شود. همچنین با شکل‌گیری و رواج الگوواره‌ی توسعه پایدار، زمین مفهومی فراتر از بعد کالبدی به خود گرفته است و ماهیت و محتوای آن دستخوش تغییر شده است. در این میان، قوانین، فرایندها و ساختارهای تصمیم‌گیری و نحوه‌ی به اجرا درآمدن تصمیمات و یا به عبارت بهتر حکمروایی زمین به عنوان ابزار و پیش‌نیاز مهم توسعه پایدار و کارآمدترین شیوه‌ی اداره زمین به منصه‌ی ظهور رسیده است. تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. هدف اصلی این مقاله تبیین مفهوم حکمروایی شایسته زمین و معرفی اصول و الزامات آن است و در این مسیر تفاوت‌ها و تمایزات آن نسبت به سایر مفاهیم مرتبط با زمین به بحث گذاشته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که الگوی حکمروایی زمین هرچه بیشتر از رویکرد فن‌گرایی و کاربری و سرانه و مقادیر کمی دوری گزیده و با توزیع قدرت در جامعه و بافت کلی حکمروایی در جامعه ارتباط برقرار می‌کند. همچنین، حکمروایی ضعیف زمین منجر به ناکارآمدی اداره زمین، نا‌امنی مالکیت، فقر، تبعیض جنسیتی در دسترسی به زمین و احتکار می‌گردد و در صورت برقراری حکمروایی شایسته زمین نیز می‌توان به نتایج آن یعنی رشد اقتصادی، پایداری مالی، حفظ محیط‌زیست، امنیت تصدی زمین و ثبات و مشروعیت اجتماعی و سیاسی نیز امیدوار بود.
کلمات کلیدی : مدیریت زمین حکمروایی زمین اداره زمین سیاست زمین توسعه پایدار