بررسی پیامدهای هیدروپلتیکی بحران آب در منطقه غرب آسیا

زهرا لباف پور کوه میشی¹ محمود نورانی² یاور علی نیا³

1) کارشناس ارشد مخاطرات انسانی، دانشگاه تهران
2) دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه تبریز
3) کارشناس ارشد مخاطرات انسانی، دانشگاه تهران

محل انتشار : دومین کنفرانس بين‌المللی علـوم انسـانـی، روانـشـنــاسـی و علوم اجتمـاعی(2hpsconf.com)
چکیده :
محدودیت منابع آب شیرین در جهان و افزایش روزافزون مصرف، موجب کشیده ‌شدن آب به عرصه‌ی رقابت کشورها و ایجاد مشکلات گوناگون به‌ خصوص در مواردی که شاهد عدم تطابق مرزهای سیاسی با حوضه‌های آبریز رودخانه‌ها هستیم، شده است. به گونه‌ای که هم‌اکنون در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی، آب یک عنصر سیاسی– امنیتی بوده و روز به‌ روز سیاسی‌تر و امنیتی‌تر می‌گردد، تا جایی که می‌تواند منشأ جنگ‌های بین‌المللی و منطقه‌ای آینده باشد. آب عنصری است که وجود آن برای تولید مواد غذایی، توسعه اقتصادی، بقای موجودات زنده و... ضروری است. امروزه مسائلی نظیر رشد جمعیت، ارتقاء سطح زندگی و بهداشت، گسترش شهرنشینی، گسترش صنایع، کشاورزی و... موجب افزایش مصرف آب شده است. قرار گرفتن کمربند خاورمیانه در کمربند خشک جهان موجب شده تا این منطقه علی رغم دارا بودن 5 درصد جمعیت جهان، تنها 1 درصد آبهای شیرین قابل دسترس را در اختیار داشته باشد که این منابع آب نیز عمدتا به صورت مشترک مورد استفاده قرار می¬گیرد و بیش از 50 درصد جمعیت این منطقه در حوضه¬های آبریز مشترک زندگی می¬کنند که این مسأله رقابتها و منازعاتی را برای استفاده هر چه بیشتر از این منابع محدود به دنبال دارد. این مقاله به صورت اسنادی و با شیوه توصیفی – تحلیلی اختلافات و مناقشات آب در خاورمیانه را مورد بررسی قرار داده است. یافته¬ها و نتایج این تحقیق نشان می¬دهد که رشد بالای جمعیت و افزایش تقاضای آب شیرین در این منطقه در کنار محدودیت منابع آبی، موجب افزایش رقابت¬ها و تنش-ها در منطقه خاورمیانه می¬شود.
کلمات کلیدی : منابع آب خاورمیانه مناقشات بین المللی بحران آب