کارکردهای آموزشی و پرورشی وقف

سمیه فلاح تفتی¹ محمد اکبرنژاد هنزایی²

1) کارکردهای آموزشی و پرورشی وقف
2) کارکردهای آموزشی و پرورشی وقف

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی(2ibsconf.com)
چکیده :
وقف از جمله تأسيسات اسلامي براي افزايش مشاركت اجتماعي در گسترش نيكي ها در جامعه است كه از صدر اسلام تاكنون همانند گوهري درخشان بر تارك جامعه اسلامي مي درخشد. بهره برندگان از وقف نه تنها انسانها كه حيوانات نيز بوده اند. وقفنامه هايي كه براي جلوگيري از ظلم و ستم بر حيوانات و آزادي آنها ، حمايت و نگهداري از پرندگان و حيوانات مريض و رسيدگي به آنها در اوقات خاص مثل زمستان وجود دارد، دليلي بر اين مدعاست. شکوفایی و تقویت فرهنگ اسلامی‌ بویژه‌ علوم‌ و معارف ديني بـه واسـطۀ ایجاد نهادهای آموزشی و مدارس، مرهون پشتوانه‌های ارزشمندی‌ از قبیل اوقاف بوده است. از قديم الايام مدارس و مراکز آموزشی به واسطۀ دارا بودن منابع و پشتوانه‌های مادی از طریق املاک و اموالی که به عنوان وقف برآن مقرر گردیده بود، استمرار آبـادانی و علمی خود را‌ در‌ آن دوران و سده‌های متمادي حفظ کرده و به تربيت ديني دانش آموزان پرداخته اند. آثار وقف در جامعة انساني از ابعاد گوناگون اقتصادي، اجتماعي، امنيتي، آموزشي و تربيتي قابل بررسي است. ابعاد آموزشی و فرهنگی وقف در جوامع اسلامی بسیار گسترده است. وقف به‌عنوان یک منبع مستمر مالی مراکز تربيتي، پشتوانه مردمی داشته است و چه بسیار مدارس و مراکز علمی و تربيتي در جهان اسلام از طریق وقف ایجاد و گسترش یافته‌اند و بسیاری از عالمان بزرگ با استفاده از درآمدهای اوقاف توانسته‌اند به مدارج عالی علمی برسند. از طریق تقویت مالی مدارس اسلامی توسط وقف، این مدارس حتي توانستند در فرهنگ نظام تعلیم و تربیت اروپا تأثیر بگذارند. پژوهش حاضر كه در رديف تحقيقات كاربردي و مروري مي باشد، ضمن بررسي جايگاه وقف و جنبه هاي آموزشي وپرورشي آن در قرآن و آموزه هاي دين مبين اسلام، و ايران قبل و بعد از اسلام، به كاركردهاي تربيتي وقف با تأكيد بر تربيت ديني پرداخته و نقش واقف یا واقـفان در ایـجاد مدارس و زمینه‌های تقویت و توسعۀ تربيت مذهبی را از اين منظر بررسي نموده است.
کلمات کلیدی : وقف تعليم و تربيت تربيت ديني.