جایگاه اختیار در مقام نیت و تصمیم

محمدرضا شمشیری¹

1)

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی(2ibsconf.com)
چکیده :
اختیار انسان و جایگاه ان همواره در مباحث فلسفی و کلامی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است . چیزی که پشتوانه اختیار قرار می گیرد نیت است . به طور حتم این‌همه تأکید دین مبین اسلام بر نیت، پشتوانه ا‌ی فلسفی و کلامی دارد و آن این است که بیشترین اختیار انسان در مرحله‌ی نیت است. این سخن بسیار دقیق و ظریف است و انسان با تعمق در این مسأله به عظمت اسلام و معجزه بودن این دین حیات ‌بخش و کامل پی می‌برد؛ این مقاله که با شیوه ی تحلیل و با توجه به آیات شریفه‌ی قرآن کریم انجام شده است گویای آن است که بیشترین اختیار انسان در مرحله‌ی نیت است، این موضوع راه گشای حل معضل واژه‌ی قرآنی لَمَمَ می‌باشد که در آیه‌ی شریفه‌ی 34 سوره‌ی مبارکه‌ی نجم به آن اشاره شده است. تا به‌حال مفسرین به یک نظر واحد در این مورد نائل نشده‌اند. اما با توجه به روایات ائمه معصومین در مورد این واژه و بحث فلسفی و کلامی در این مورد و تطبیق آن دو با هم این نکته‌ی قرآنی کاملاً آشکار و متجلّی می‌شود که لَمَم تصمیم گرفتن بر انجام کارِ قبیح است که نهایتاً چون شرایط و امکانات خارجی مهیا نمی‌شود، این تصمیم صد درصد محقق نمی‌شود.
کلمات کلیدی : نیت تصمیم اراده عزم لَمَم