تحلیل مردم شناختی جلوههای فرهنگ عامه در منظومه‌ی نخست حیدربابایه سلام در مقایسه با بخش دوم آن

آرش مسلمی¹

1) فارغ التحصیل کارشناسی ارشد علوم اجتماعی گرایش مردم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی مدیریت و علوم انسانی(2icmhconf.com)
چکیده :
تحقیق حاضر در راستای پاسخ به این پرسش اساسی است که «تغییرات درون‌مایه و جوهر اجتماعی‌فرهنگی، متن و محتوی بخش نخست منظومه‌ی حیدربابایه سلام در مقایسه با بخش دوم آن چگونه است؟». تحقیق حاضر از نوع مطالعات ناهمزمان یا تاریخی است که با بهره‌گیری از روشهای اسنادی و تحلیل محتوی به مقایسه بخش نخست و دوم منظومه‌ی حیدربابایه سلام از دیدگاه مردم‌شناسی می‌پردازد. در این مقاله جلوه‌های فرهنگ عامه در منظومه‌ی نخست حیدربابایه ‌سلام در مقایسه با بخش دوم آن، از دید مردم‌شناختی مورد تحلیل قرار گرفته است. رویکردهای نظری استفاده شده در این تحقیق نظریات ترنر از انسان‌شناسی نمادین و تفسیری و رویکرد شخصیتی فروید می‌باشد. به طور کلی محتوی بخش نخست منظومه‌ی حیدربابایه ‌سلام، فضایی نوستالژیک است؛ که در نتیجه‌ی دوری چندین ساله شاعر از زادگاه اصلی خود شکل گرفته است. در منظومه‌ی نخست در تصاویری که شاعر ارائه می‌دهد شور و حال دوران کودکی و جنب و جوش آن دوران به وضوح نمایان است، حال آن‌که از بند 45 منظومه‌ی نخست حیدربابایه سلام، شعر رنگ و بوی پیری و نصیحت‌گونه به‌خود می‌گیرد، که این حالت در منظومه‌ی دوم حیدربابایه سلام بیشتر خود را نشان می‌دهد، همچنین عناصر فرهنگ عامه در منظومه‌ی نخست حیدربابا بسیار غنی‌تر و پر‌بار ‌تر از منظومه‌ی دوم می‌باشد. اعتراض و شکایت شاعر در منظومه‌ی نخست حیدربابایه ‌سلام بیشتر از پیری و مرگ انسان‌ها بوده حال آنکه در منظومه‌ی دوم حیدربابایه سلام این اعتراض شاعر به تجدد‌گرایی و به تبع آن تغییر در هنجارها و ارزش‌های حاکم آن می‌باشد. در این مقاله چگونگی تغییرات در ارزش‌ها و هنجارها در دو منظومه‌ی نخست و دوم حیدربابایه ‌سلام به ‌طور ویژه با فرایند چهار مرحله‌ای درام اجتماعی ترنر بررسی شده است.
کلمات کلیدی : فرهنگ عامه نوستالژی مدرنیته درام اجتماعی ارزش‌ها و هنجارها