تبیین مولفه های کالبدی تاثیرگذار بر تکوین و تداوم پیوند اجتماعی درفضاهای شهری; نمونه موردی : فضاهای فرهنگی و هنری شهر رشت

سونیا حسنی¹ آرش مهرگانی²

1) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری گرایش معماری، موسسه آموزش عالی احرار رشت، ایران
2) استادیار گروه آموزشی مهندسی معماری موسسه آموزش عالی احرار رشت، ایران

محل انتشار : کنگره بین المللی علوم مهندسی و توسعه شهری پایدار - کپنهاگ(dtuconf.eu)
چکیده :
امروزه پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و ایجاد امنیت و آرامش و کاهش آسیب های اجتماعی مستلزم وجود فضاها و قرارگاههای کالبدی مناسب است. ميزان موفقيت فضاهاي شهري با ميزان استفاده از آن فضا و حضور انسان در آن متناسب است. در واقع معماري و شهرسازي بايد به جاي افتراق و جدايي در پي افزايش پیوند اجتماعي و همبستگي انسان ها باشد. اما آنچه امروزه در اغلب فضاهاي شهري مشهود است کاهش روابط و مشارکت اجتماعي ساکنان در اين فضاهاست. فضاهای شهری مطلوب، بستری را برای پیوند افراد جامعه فراهم می سازند که می تواند حس تعلق به مکان را در آن ها ایجاد کند. فضاهای فرهنگی و هنری از مهمترین فضاهای شهری هستند که امروزه علاوه بر گذراندن اوقات فراغت شهروندان، موجبات حضور آنها در کنار هم را در یک فضا فراهم می آورد و باعث بالا رفتن کیفیت اوقات فراغت و غنای فرهنگی جامعه می شود. امروزه اکثر شهرها از جمله شهر رشت از کمبود این نوع فضاها رنج می برند، طراحی مناسب فضاهایی از این دست می تواند موجب گردد که گروه های اجتماعی مختلف از هر نوع سن و با هر سلیقه ای در کنار هم گرد هم آیند و روی هم تاثیر گذاشته و موجبات رشد و تعالی فرهنگ را در یک جامعه فراهم آورند. در تمام جوامع مدرن امروزی تلاش بر این است که با ایجاد مکان هایی در تمام نقاط شهری، موجبات پیوندهای اجتماعی را بین شهروندان فراهم نمایند تا پتانسیل های مثبت موجود در جامعه تبدیل به انرژی های فعال گردد. در اين تحقيق، سعي شده راه حل مناسب براي اين مساله از طريق شناسايي و ارزيابي مولفه هاي کالبدی تاثیرگذار جهت تداوم پیوند اجتماعی با استفاده از روش هاي کیفی ارائه شود. به نظر می رسد که رعایت دستاوردهای نظری روانشناسی محیط می تواند فضاهای فرهنگی و هنری ایجاد نماید که موجب افزایش پیوند اجتماعی و افزایش حضور مردم در آن گردد. فضاهایی با کارکرد فرهنگی و با قابلیت مراجعه عمومی می توانند فضاهایی مناسب جهت تحقق اهداف پیوند اجتماعی و حتی اصلاح باورهای فرهنگی و اجتماعی باشند. از این رو نتایج این پژوهش، شامل مواردی است که در این راستا مطرح شده اند و در نهایت مشاهده خواهیم نمود هم راستا شدن مولفه های پیوند اجتماعی و فعالیت های فضاهای فرهنگی و هنری، قدمی مثبت در جهت به نتیجه رسیدن اهداف طراحان و همچنین مدیران بوده و به بهبود کیفیت آن ها نیز کمک شایانی می نماید. هدف کلی مقاله حاضر، بررسی مولفه های کالبدی موثر بر تداوم پیوند اجتماعی در فضاهای شهری است، ضمن اينکه نقش مولفه هاي کالبدي و محيط فيزيکي به عنوان بستر شکل گيري روابط ساده و پيچيده اجتماعي را نمي توان ناديده گرفت، بنابراين در اينجا نقش و قابليت هاي طراحي محيط کالبدي و کيفيت عملکردي فضا در ارتقاي پیوند اجتماعي تاييد مي شود.
کلمات کلیدی : مرکز فرهنگی مرکز هنری پیوند اجتماعی حس تعلق به مکان