خانواده‌ی زنان آسیب‌دیده اجتماعی شهر تهران: مطالعه کیفی

اعظم رحمانی¹ مریم مطلوبی² لیلا الله قلی³

1) 1. استادیار بهداشت باروری، مرکز تحقیقات مراقبت های پرستاری و مامایی، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
2) 2. دانشجوی کارشناسی ارشد مامایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران- تهران، ایران
3) 3. استادیار بهداشت باروری، مرکز تحقیقات بیماریهای زنان و اندومتریوز، دانشگاه علوم پزشکی ایران- تهران، ایران (مولف مسئول)

محل انتشار : اولین کنفرانس روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری(iscps.ir)
چکیده :
چکیده مقدمه: بسیاری از مطالعات ساختار و عملکرد خانواده را مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده رفتارهای پرخطر فرزندان می دانند. هدف: این مطاله با هدف تبیین ساختار خانواده در زنان آسیب‌دیده اجتماعی شهر تهران انجام شده است. روش: پژوهش کیفی با رویکرد تحلیل محتوای قراردادی به مدت 4 ماه در مراکز کاهش آسیب و سرپناه های شبانه ی وابسته به سازمان بهزیستی استان تهران صورت گرفت. 18 مصاحبه عميق انفرادي با زنان آسیب‌دیده اجتماعی انجام شد. مشارکت‌کنندگان شامل زنان معتاد، روسپی، بی‌خانمان، دختران فراری و تحت خشونت وابسته به جنسیت بودند که به صورت هدفمند با حداکثر تنوع انتخاب شدند. تمامي مصاحبه‌ها ضبط و تايپ شد. برای تحلیل نتایج، واحدهای معنی‌دار استخراج، کد بندی و طبقه‌بندی شد. نتایج: میانگین سن زنان 30 سال بود. همه مشارکت کنندگان حداقل تحصیلات ابتدایی را داشتند و از نظر جنسی فعال بودند. اکثریت مشارکت‌کنندگان مطلقه و معتاد به مواد مخدر بودند. دو نفر از زنان اعتیاد به مواد مخدر تزریقی و مبتلا به هپاتیت و سه نفر مبتلا به اچ آی وی بودند. 6/66 درصد زنان آسیب دیده اجتماعی بی خانمان و سابقه زندان داشتند. 5/94 درصد زنان مورد مطالعه سابقه روسپیگری داشتند. 44/44 درصد زنان خانواده ی پرجمعیت داشتند. در کودکی دو نفر فقط با پدر، سه نفر با مادر و 3 نفر با اقوام زندگی کرده بودند. والدین 77/27 نفر از زنان از هم جدا شده بودند. 3/83 درصد زنان، والدین بی سواد، 7/77 درصد زنان فقر در خانواده ذکر را کردند. 44/44 درصد زنان فوت و 88/38 درصد زنان، ازدواج مجدد والدین را در کودکی و نوجوانی تجربه کرده بودند. والدین 11/61 زنان اعتیاد به مواد مخدر داشتند. پدر 22/22 زنان سابقه زندان و کیفری داشتند. بحث و نتیجه گیری: خانواده به عنوان اولین واحد اجتماعی تأثیر زیادی در ایجاد یا پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی دارد. لذا گنجاندن برنامه‌های پیشگیری مبتنی بر توانمندسازی خانواده در فعالیت‌های پیشگیرانه جامع پیشنهاد می گردد.
کلمات کلیدی : خانواده زنان آسیب دیده اجتماعی