تاثیر عملکرد حسینه و تکیه در انسجام و تراکم بافت روستایی و شکل گیری باورهای گروهی

غزال نوری¹ علی بشاش آلانق² سمانه سلطان زاده³ امید نیک خو⁴

1) کارشناس پژوهش و مدرس دانشگاه فنی و حرفه ای استان البرز،کرج،ایران
2) مدرس مرکز آموزش علمی کاربردی شهرداری کرج،ایران
3) کارشناس طرح و برنامه ومدرس دانشگاه فنی و حرفه ای استان البرز،کرج،ایران
4) کارشناس دفتر امور شهری و شوراها، استانداری قزوین،ایران

محل انتشار : کنگره بین المللی علوم و مهندسی ژاپن - TOKYO(tuicet.com)
چکیده :
بخش عظیمی از مطالعات حوزه مسائل روستايي در ايران، بالاخص بعد از اصلاحات ارضي، بر اهداف اقتصادی متمرکز شده است. در نتيجه اين روند، بيشترين موضوعاتي که در اين مطالعات مورد توجه قرار گرفتند سيستم توليد و نظام کارکردی قدرت طبقاتی در روستاها بوده است. از جمله موضوعاتي که در اين گفتمان علمي توجهي به آن نشده، مقوله مذهب و امر ديني در روستا است. دین به مثابه هسته نظام فرهنگي و زمينه بازتوليد انسجام اجتماعي، نقش کليدي در جامعه روستايي ايران دارد، که از يکسو حافظ سنت است و از سوي ديگر مي تواند عامل مشروعيت بخش تغييرات باشد. همراستا با مساجد که به عنوان بااهمیت‌ترین فضاهای شهری و روستایی در شکل‌گیری و روند توسعه‌ی شهرها و روستاهای اسلامی نقش اساسی داشته اند، سایر بناهای مذهبی از جمله تکایا و حسینیه ها به عنوان محل برگزاری مناسک دینی و تداوم آئینهای اسلامی در شکل دادن به رفتارهای باورگروهی ،تقویت پیوند های اجتماعی ، تقویت همگرایی فرهنگی و همگونسازی دینی همواره نقش موثری داشته اند و جایگاه ویژه ای را در حوزه‌ی فرهنگی، مذهبی و اجتماعی پیدا کرده اند. هدف این مقاله یافتن نقش کارکردی ابنیه مذهبی چون تکایا و حسینیه ها در محیط زندگی و بستر روستاهای اسلامی در ایجاد پیوندهای محکم فرهنگی، همدلی میان مردم و تداوم همگونسازی دینی در این جامعه کوچک است و به این نتیجه دست یافته است كه ابتدا جایگاه ابنیه مذهبی که بستر اصلی مراسم آیینی اسلامی است، در شهرها و بخصوص روستاها به دلیل مقیاس کوچکتر و اهداف و منافع مشترک بیشتری که دارند نشانه ای از رفتارهوشمندانه انسان برای تداوم و تعالی دینی بوده و همچنین نقش همگونسازی بناهای مذهبی در کنار مسجد، چونان حسینیه و تکیه در شکل دهی شالوده محیط اسلامی، ساماندهی و توسعه اهداف مشترک پیروان اسلامی درارتباطات فرهنگی و مذهبی مردم با یکدیگر پررنگ و اساسی میباشد.
کلمات کلیدی : معماری اسلامی مناسک دینی همگونسازی مذهبی حسینیه روستا