بررسی الگوی حرکتی مفاصل ورودی در خانه های بومی دزفول

محسن قمشی¹ بهناز صفرعلی نجار²

1) کارشناسی ارشد، مرمت و احیاء ابنیه و بافتهای تاریخی، دانشکده معماری، دانشگاه تهران، ایران،
2) کارشناسی ارشد، گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور، دزفول، ایران،

محل انتشار : دومین کنگره بین المللی علوم و مهندسی - پاریس(parisconf.com)
چکیده :
امروزه با توجه به سبک¬های معماری جهانی و تحول شدید در کشورهای جهان سوم به‌منظور سرعت بخشیدن به روند توسعه خود و پیشرفته شدن، معضلاتی در اغلب ابعاد اجتماعی، فرهنگی و حتی معماری و ساخت آن¬ها مشاهده می¬شود. ازاین‌رو در این حرکت شتابان، ابتدا شناخت اصول حاکم در هر منطقه اصلی اساسی برای امروزی کردن اصول و مؤلفه‌های معماری می¬باشد. بناها و بافت¬های تاریخی هر منطقه بیانگر اصول و ارزش¬های حاکم بر آن جامعه هستند. یکی از مهم¬ترین اصول در معماری بومی ایران اصل محرمیت و سلسله‌مراتب می¬باشد که تأثیر آن را در شکل¬گیری بافت قدیم شهرها می¬توان مشاهده نمود. ورودی خانه با قرارگیری در مرز میان درون و بیرون یکی از مهم¬ترین تجلی¬گاه¬های فضای مفصلی میان دو مرز عمومی معبر و حیاط فضاهای سکونتی بومی است. شهر دزفول یکی از شهرهایی است که دارای پیشینه¬ی غنی در معماری می¬باشد. این شهر دارای بافت قدیم در کنار بافت جدید شهری است که بافت قدیم آن به‌صورت زنده و فعال بوده و هنوز در آن سکونت می¬شود. لذا شناخت اصول حاکم در این بافت زنده به‌منظور شناخت و بهره¬گیری در استفاده از آن¬ها در گرایشی چون بوم¬گرایی نوین حائز اهمیت است. در این پژوهش با توجه به اهمیت ورودی به‌عنوان مفصل حرکتی اتصال‌دهنده‌ی دو عرصه¬ی عمومی، به بررسی الگوهای موجود در خانه¬های بومی موجود در بافت قدیم شهر دزفول پرداخته شده است. در این راستا از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و تطبیق داده¬های استخراج شده از مطالعات میدانی، کتابخانه¬ای و اسنادی استفاده شده است که نتایج حاکی از آن¬ها نشان¬دهنده¬ی این امر است که الگوهای مشخصی در مفصل ورودی خانه¬های بومی شهر دزفول، وجود دارد که عبارت‌اند از الگوی مستقیم، الگوی یک شکست (تغییر جهت) در حرکت و الگوی دو شکست (تغییر جهت) در حرکت.
کلمات کلیدی : معماری بومی خانه¬های بومی مفصل مفصل ورودی دزفول