بررسی سکه های اتابکان سلجوقی - موزه باستان شناسی استان اردبیل

اردشیر جوانمرد زاده¹ مژگان رستمی² فردین عینی³

1) استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه محقق اردبیلی-
2) دانشجوی دکتری باستان شناسی ، دانشگاه محقق
3) دانشجوی ارشد باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی-

محل انتشار : سومین کنگره بین المللی علوم، مهندسی و تکنولوژی - هامبورگ(germanconf.com)
چکیده :
چكيده با مطالعه و بررسی سکه ها در طول تاریخ می توان دریافت که نقوش و خطوط سکه ها دارای پیام اجتماعی، سیاسی و بالاخص مذهبی بوده ا ند که به دست ملتها رد و بدل می شد .ﺳﮑﻪﻫﺎ، نقش مهمی در میراث فرهنگی و از ارزش بالای هنری برخوردارند. تشکیل حکومت اتابکان آذربایجان نقطه ی عطفی در تاریخ حکومت سلجوقیان و شاید بتوان از بین تمام حکومتهای اتابکی دیگر، از همه مهمتر دانست. شاخه های متعدد امپراطوری سلجوقی به ضرب سکه مبادرت می-کردند ولی این سکه ها از نظر کمیت و کیفیت متفاوت و از نظر شکل ظاهری نشانگر مذهب آنها بود. در زمان ظهور دوﻟﺖ اﺗﺎﺑﻜـﺎن، ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻜﻪ ﻣﺘﻜﻲ ﺑﻪ ﻣﺲ ﺑﻮد. ﺑـﺪﻳﻦ معنی ﻛﻪ از ﻣﺲ ﺑﺮاي ﺿﺮب ﺳﻜﻪ ﺳﻮد ﻣـﻲ ﺑﺮدﻧـﺪ اﻳـﻦ ﺳـﻜﻪ ﻫـﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ وﻳﮋﮔﻴﻬـﺎي ﻣﺤﻠـﻲ داﺷـﺘﻨﺪ و در ﻣﺤـﺪوده ﺳـﺮزﻣﻴﻨﻲ دوﻟـﺖ¬ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﻧﻬﺎ را ﺿﺮب ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ؛ اﺳﺘﻔﺎده ﻣـﻲ ﺷـﺪ. ﺳـﻜﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﻲ ﺑﻪ دو ﺻﻮرت ﺿﺮب ﻛﺎﻣـﻞ و ﻧـﺎﻗﺺ دﻳـﺪه ﻣـﻲ¬ﺷـﻮﻧﺪ. لذا سکه های دوره سلجوقی نسبت به دیگر دوره ها کمتر مطالعه شده اند در این پژوهش حاضر سعی بر آن است با روش میدانی(مستندنگاری)، توصیفی و کتابخانه ای صورت گرفته به معرفی این سکه ها و در پی پاسخ به پرسش هایی همچون: ویژگی سکه ها و سبک شناسی آن ها ؟ اوضاع سیاسی و چگونگی مذاهب آن دوران؟ پی برد حاصل از این پژوهش، سکه ها از جنس مس، در اندازه و قطرهای گوناگون، ضرب بصورت چکشی و دستی، دارای نقش اسب سوارکار، گیاهی، علامت های نمادین، خطوط کوفی و نسخ به زبان عربی، و دارای حاشیه کتیبه ای و گیاهی است. و با توجه به القاب روی سکه سلاطین عوامل محلی تاثیرات سیاسی و اقتصادی، و مذاهب نقش اساسی در ضرب سکه ها داشته است. کلید واژگان: سکه، سلجوقیان ،اتابکان آذربایجان، اردبیل
کلمات کلیدی : کلید واژگان: سکه سلجوقیان اتابکان آذربایجان اردبیل