بررسی موردی مدرسه باهاوس از منظر آموزش

فاطمه قوام¹ مریم علی محمدی²

1) دانشجوی دکتری آموزش عالی گرایش برنامه ریزی توسعه، دانشگاه مازندران ، ایران
2) کارشناسی ارشد طراحی صنعتی، مدرس دانشگاه ،ایران ، تهران

محل انتشار : کنفرانس بین المللی عمران، معماری، توسعه و بازآفرینی زیرساخت های شهری در ایران(icdu.ir)
چکیده :
در بررسی های انجام شده و مطالعات کتابخانه ای نقش مدارس و دانشگاه های آلمان در زمان جنگ جهانی دوم مجهول بود از این رو توضیح مختصری در این باب باز می کنیم. با مطالعات صورت گرفته در می یابیم که عوامل بیرونی نظیر جنگ و فشارهای محیطی چه میزان بر آموزش می تواند تأثیر گذار باشد. یکی از این مدارس مدرسه باهاوس در وایمار آلمان بود. باهاوس در زبان آلماني به معني «خانه معماري» است، این مدرسه در دوران فعاليت چهارده ساله خود در آلمان، در سه شهر مختلف و تحت نظر سه معمار مطرح كه مديريت باهاوس را نيز بر عهده داشته‌اند، فعاليت كرده است. باهاوس ابتدا از سال 1919 تا 1925 در شهر وايمار، سپس از سال 1925 تا 1932 در دسائو و بالاخره از سال 1932 تا 1933، يعني تا زماني كه اين مدرسه به دستور حكومت نازي آلمان تعطيل شد، در برلين فعاليت مي‌كرد. باوهاوس كه در ابتدا به عنوان یك مدرسه و مكتب خانه هنری كارش را آغاز كرده بود توانست با ورود مقتدرانه در حوزه هنر های كاربردی بر اكثر مكاتب مدرن اروپا در زمان جنگ جهانی دوم و پس از آن تأثیر گذارد. همچنین تأثیر قابل ملاحظه ای بر روند آموزش هنر و طراحی صنعتی در سراسر جهان داشت که این تأثیر تا امروز نیز قابل مشاهده است. عمده شهرت این مدرسه در مجامع هنری به سه دلیل بود:نخست، حضور اساتیدی همچون پل كله، واسیلی كاندینسكی، موهولی ناگی و جوزف آلبرز.دوم، به دلیل روش آموزش آن كه منحصراً متناسب با طراحی صنعتی تحول یافته بود.سوم، به دلیل پیوند دادن هنر و صنعت در این مؤسسه، آن را مهد طراحی صنعتی مدرن می‌شناختند. با به قدرت رسیدن رژیم نازی‌ در آلمان و افزایش فشار سیاسی بر این مدرسه، باهاوس در سال 1933 تعطیل شد. حزب نازی و دیگر گروههای فاشیستی آلمان از ابتدا با فعالیت مدرسه باهاوس مخالف بودند و آن را سنگر کمونیسم می دانستند. نویسندگان نازی چون ویلهلم فریک و آلفرد روزنبرگ نیز در نوشته هایشان باهاوس را «غیرآلمانی» می نامیدند و سبک مدرن آن را به باد انتقاد می گرفتند. در واقع باهاوس یکی از مظاهر «هنر منحط» بود که هیتلر و حزب نازی آلمان کمر به نابودی آن بسته بودند. پس از تعطیلی مدرسه، مدیران و استادان مدرسه که همه از بهترین معماران و هنرمندان آن زمان بودند، به کشورهای مختلف در اروپای غربی، آمریکا و... مهاجرت کردند. تعدادی از معماران باهاوس که به شیکاگو رفته بودند، باهاوس جدید را در این شهر تأسیس کردند و به تربیت معماران و طراحان جوان ادامه دادند. این مسئله کمک قابل توجهی به ترویج سبک طراحی باهاوس در سراسر جهان کرد و آن را به گفتمان مسلط در معماری و طراحی صنعتی مدرن تبدیل کرد.
کلمات کلیدی : مدرسه باهاوس آلمان جنگ جهانی دوم دانشگاه آموزش