اخلاق شفقت به روایت امام محمد غزالی

ناهید غیاثی¹ بخشعلی قنبری² محمدرضا عدلی³

1) دانشجوی دکتری ادیان و عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران
2) دانشیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران
3) استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکزی، تهران، ایران

محل انتشار : دومین کنفرانس علمی پژوهشی روانشناسی، مشاوره، علوم تربیتی و علوم اجتماعی موناکو(pcesconf.com)
چکیده :
در آثار دینی و در دیدگاه صاحب نظران مفاهیم اخلاقی مورد توجه قرار گرفته¬اند. اما آنچه در این مقاله مورد بحث می¬باشد، اخلاق حداکثری است. اخلاق در نگاه اول می¬تواند به حوزه عدالت خلاصه شود، اما در اخلاق حداکثری آنچه مورد توجه قرار می¬گیرد، انجام امر اخلاقی بیش¬تر از حدِ وظیفه است، یکی از مراحل اخلاق حداکثری، اخلاق شفقت است. به این معنا که آدمیان بر اساس این اخلاق نیاز دیگران را بدون اظهار آنان معنی می¬کنند. شفقت به مفهوم، غم‌خواري است. شکی نیست که توجه به اخلاق شفقت می¬تواند ضامن قطعی برای استمرار اخلاق حداقلی باشد. از نظر غزالی عشق الاهی که همان شفقت الاهی است، عبارت است از عشق مخلوقات و به خصوص انسان به خداوند. او معتقد است که تنها و تنها خداست که شایسته و درخور محبت است و محبت خدا نهایی¬ترین نتیجه مقام¬های سالکان و بلندترین قله¬ی درجه عارفان است. پس از رسیدن به این مقام و دستیابی به این درجه دیگر هیچ مقامی نیست و انسان به آرامش می¬رسد.
کلمات کلیدی : امام محمد غزالی اخلاق شفقت