پتانسیل سنجی مناطق خشک و نیمه خشک ایران در راستای میزان دریافت انرژی تابش خورشیدی

رخساره خشتابه¹ حمیدرضا عسگری²

1) دانشجوی دکتری مدیریت و کنترل بیابان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2) دانشیار گروه مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

محل انتشار : کنفرانس بین المللی پیشرفت های اخیر در مهندسی، نوآوری و تکنولوژی - بلژیک(eitconf.com/1st)
چکیده :
انرژی تابشی خورشید یکی از منابع نامحدود و تجدیدپذیر در جهان بوده، به طوری که امروزه با افزایش میزان مصرف انرژی، گرایش به بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌ویژه انرژی خورشیدی مورد توجه محققین علوم مختلف واقع شده است. میزان دریافت این انرژی در نقاط مختلف سطح زمین به عوامل مختلفی از جمله: طول و عرض جغرافیایی، میزان ساعات آفتابی، رطوبت هوا، میزان تبخیر، دمای هوا، زاویه خورشید و ... بستگی دارد. از این رو با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور ایران نیز، گرایش به سمت استفاده از این انرژی و همچنین بهره‌برداری هرچه بیشتر از آن در کشور خصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک که دارای شرایط بهتری نسبت به سایر مناطق هستند، افزایش یافته است. از آنجا که مناطق با پوشش گیاهی بیشتر نسبت به نواحی خشک و اراضی بایر، آلبیدو و درجه حرارت تابشی کمتری دارند، از طرفی وجود ارتفاعات نیز نقش مهمی در دریافت بیشترین میزان نور را دارا هستند، بنابراین پتانسیل این مناطق را در جهت بهره‌گیری از تابش خورشیدی بالاتر می‌برد. لذا، هدف از این مطالعه، محاسبۀ میزان توزیع تابش خورشیدی، بهره‌برداری از مناسب‌ترین مکان‌ها برای تأسیسات فتوولتائیک و تولید برق در مقیاس بزرگ است. بدین منظور، تابش خورشیدی جهانی در استان‌های خراسان رضوی، اصفهان، کرمان، یزد، گلستان، مازندران و گیلان با دقت 30 متر از مدل ارتفاعی دیجیتال با استفاده از ابزارهای تحلیل تابش انرژی خورشیدی Solar Radiation Analysis Tools در نرم افزارArcGIS محاسبه گردید. بر اساس نتایج، از میان شهرهای منتخب، آن دسته از شهرهایی که به لحاظ طبقه بندی اقلیمی در مناطق خشک و نیمه خشک واقع بودند، میزان دریافت انرژی تابشی خورشیدی بیشتری را به خود اختصاص دادند.
کلمات کلیدی : قابلیت های بیابان فتوولتائیک آلبیدو GIS ایران.