بررسی نقش و طرح قالی های ایرانی و پیوند آن با باغ سازی در ایران

حسین اسمعیلی سنگری¹ بنت الهدی ایزدی کاهکش² بهنام شیرویه زاد³

1) استادیار پژوهشگاه میراث فرهنگی.پژوهشکده ابنیه و بافتهای تاریخی.گروه بنا
2) دانشجوی دکتری گروه معماری، واحد ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، جلفا، ایران
3) دانشجوی دکتری گروه معماری، واحد ارس، دانشگاه آزاد اسلامی، جلفا، ایران

محل انتشار : دومین کنفرانس بین المللی پیشرفت های اخیر در مهندسی، نوآوری و تکنولوژی - بلژیک(eitconf.com)
چکیده :
باغ جزء هویت مردم ایران در تمام طبقات اجتماعی بوده و در تمام رشته های هنر اثر گذاشته است. باغ تصویری است از محوطه ای محصور با دیوارهایی بلند، که آن را از قسمت های دیگر، چون دشت و کوه جدا میسازد. در ذهنیت ایرانی، باغ تصویری فراگیر دارد؛ به صورتی که آرمان باغ تقریبا در همه ی هنر ها نفوذ کرده است و به عنوان بخشی از هویت فرهنگی ایران زمین مطرح شده است. باغ در ذهن ایرانی به عنوان تمثیلی از بهشت، باغ بهشت مطرح است و این عامل حضور پردیس ها را در آثار هنری پر رنگ کرده است. باغ در قالی از قدیمی ترین پدیده های فرهنگی ایرانیان در سیر تاریخ است. گونه های مختلف هنر ایرانی بعد از اسلام توجه خاصی به بازنمایی باغ داشته اند و باغ ایرانی یکی از موضوعات تصویری رایج در حوزه فرش بافی است. فرش از مهمترین نمادهای ذوق، هنر و روح زیبایی جامعه ایرانی می باشد . در بیشتر قالی های ایرانی نیز اندیشه ی روضه ی رضوان و باغ بهشتِ موعود نقش غالب است. نقش مایه ها و طرح های موجود در زمینه ی فرش های باغی، متناسب با معماری و طراحی باغ های ایرانی و چهارباغ ها است تا جلوه ای از فناناپذیری و جاودانگی جهان ابدی و باغ های بهشتی را در جهان مادی، به تصویر کشیده و تجسم بخشد. این پژوهش تلاشی در جهت بهبود رابطه ی میان هنرهای معماری(باغ سازی) و صنایع دستی (فرش بافی) است و می کوشد با کمک به تخیل چند جانبه ی مضامین باغ و فرش، گستره و ژرفای خیال ایرانی را در رابطه با بهشت (آرمان) و باغ و فرش که محیط های قابل تغییر وی بوده اند، معرفی و مشخص کند. روش پژوهش در این مقاله از نوع توصیفی - تحلیلی است که هدف از آن بررسی و شناخت دو عنصر معرفی شده یعنی فرش و باغ ایرانی به صورت مجزا و سپس رسیدن به الگوهای مشترک هندسی در آنها می باشد.
کلمات کلیدی : باغ هندسه فرش ایرانی معماری