ارزیابی کیفی آب رودخانه صوفی‌چای با استفاده از شاخص کیفیت آب و تکنیک‌های آماری چند متغیره

لیلا ملکانی¹

1) استادیار گروه عمران، دانشکده فنی و مهندسی مرند، دانشگاه تبریز، ایران -

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(3icacu.ir)
چکیده :
افزایش جمعیت موجب توسعه شهرها و روستاها و در نتیجه افزایش میزان بهره‌برداری از منابع آب و تولید پساب بیشتر گردیده است که در نهایت آلودگی‌ رودخانه‌ها را در پی دارد. از این‌رو پایش کیفیت منابع آب و بخصوص منابع آب سطحی که در خطر آلودگی بیشتری می‌باشند ضروری به نظر می‌رسد. رودخانه صوفی‌چای نقش مهمی در تامین آب آشامیدنی و کشاورزی در استان آذربایجان شرقی دارد و در این مقاله علاوه بر تعیین شاخص کیفی آب WQI در ایستگاه‌های واقع بر این رودخانه، تغییرات مکانی پارامترهای موثر در کیفیت آب با استفاده از روش آماری چندمتغیره که در بررسی پارامترهای مختلف و متغییر یک روش تایید شده و مرسوم است مورد بررسی قرار گرفته است. پارامترهای کیفی So4، Cl، Mg، Ca، PH، TDS، HCO3، EC و Na مربوط به ایستگاه‌های مختلف از شرکت آب منطقه‌ای دریافت و با روش‌های آماری تحلیل مولفه‌های اصلی (PCA) و تحلیل خوشه‌ای (CA) تجزیه و تحلیل گردید. با استفاده از نتایج حاصل از PCA می‌توان پی برد که در تمامی ایستگاه ها بجز دو ایستگاه کهلیک‌دره‌سی و تازه‌کند از بین 9 مولفه PCA دو مولفه اول آن مولفه‌های اصلی هستند و بیشترین تأثیر را دارند. ایستگاه کهلیک‌دره سی و تازه کند دارای سه مولفه اصلی بود. پارامترهای قرارگرفته در این مولفه‌ها برای ایستگاه‌های مختلف تفاوت جزئی دارند. همچنین نتایج حاصل از خوشه‌بندی بیانگر وجود دو خوشه‌ی اصلی است. خوشه اول شامل ایستگاه‌های تازه‌کند، کهلیک، مراغه و بناب بودند و خوشه دوم شامل ایستگاه‌های خرمازرد، اسفستانج و چکان می‌باشد. جهت تعیین کیفیت آب رودخانه صوفی‌چای از شاخص WQI استفاده شده که وزن پارامترها از روش AHP بدست آمده است. میانگین WQI محاسبه شده برای رودخانه صوفی‌چای عدد 35 می‌باشد به‌عبارتی کیفیت آب این رودخانه در محدوده عالی می‌باشد.
کلمات کلیدی : رودخانه صوفی‌چای تجزیه و تحلیل چند متغیره PCA CA AHP و WQI