تأثیر حیوان‌انگاری انسان در معماری غرب

محمد سلیمی¹

1) دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران -

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(3icacu.ir)
چکیده :
یک عامل مهم و تأثیرگذار در معماری، نحوه تعریف ما از انسان و هویت اوست. بسته به اینکه چه تعریفی از انسان را مبنا قرار دهیم طراحی فضای معماری متفاوت خواهد شد. در معماری سعی بر این است که فضا به شکل مناسب به نیازهای انسان پاسخ دهد و منطبق بر ویژگی‌های رفتاری او باشد. با توجه به این موضوع، تعریف‌های متفاوت از انسان باعث شکل‌گیری معیارهای متفاوت و شیوه‌های متمایز برای خلق فضا می‌شوند. حال باید این سؤال را پرسید که انسانی که معماری برای او شکل می‌گیرد کیست؟ در فرهنگ غرب، بین تعاریف مختلفی که از انسان وجود دارد یک اصل مشترک دیده می‌شود، و آن تأکید بر حیوان بودن انسان است. این حیوان‌انگاری باعث فروکاست انسان به بدن و توجه صرف به جنبه مادی و جسمانی او شده است. در مورد این انحراف رهبر انقلاب این مطلب را بیان کرده‌اند که « بسیاری از مباحث علوم انسانی، مبتنی بر فلسفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هائی هستند که مبنایش مادیگری است، مبنایش حیوان انگاشتن انسان است» و به جامعه علمی کشور نسبت به پیامدهای منفی این نگاه غلط هشدار داده‌اند. بر همین مبنا و در نظر گرفتن اینکه این تلقی به حوزه معماری نیز راه یافته و آن را تحت تأثیر قرار داده، باید به این سؤال پاسخ داد که پیامدهای منفی این مسئله چگونه در معماری نمود یافته است؟ با مبنا قراردادن هویت انسان به عنوان نوعی حیوان و نگاه مادی به حیات آن می‌بینیم که برخی معماران درحوزه طراحی به سمت الگوگیری از آناتومی بدن انسان متمایل شده‌اند، اما غفلت از جنبه روحی انسان باعث شده که این الگوگیری از نگاه زیبایی‌شناسانه و کارکردگرایانه صرف فراتر رود و به سمت خلق آثاری مبتنی بر شهوت و بازنمایی انگاره‌های جنسی در معماری سوق پیدا کند. این نوع معماری با تحریک شهوت انسان به قصد لذت علاوه بر اینکه باعث سقوط بیشتر انسان در ورطه حیوانیت می‌شود، باعث ایجاد مشکلات اجتماعی همچون احساس ناامنی در کودکان و زنان، دامن‌زدن به تخیلات جنسی و از بین بردن عفت عمومی جامعه نیز شده است.
کلمات کلیدی : انسان حیوان‌انگاری بدن معماری جنسی