تجلی اندیشه‌های مکتب اشراق در معماری مساجد دوره‌ی تیموری (نمونه موردی: مسجد امیر چخماق یزد)

رعنا کوره‌پزحسنعلی زاد¹

1) دانش پژوه دکتری دانشگاه ازاد اسلامی واحد تبریز، ایران

محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب(3icacu.ir)
چکیده :
هنر و زیبایی شناسی در حکمت الاشراق، به عنوان علمی قدسی و مکتب عرفانی رایج در دوره تیموری، در بینش هنرمندان مسلمان و آثار خلق شده به دست آنان متجلی بوده است. تبلور زیبایی در مکتب اشراق نمودی از ذات و قدرت الهی به شمار می‌آید که در قالب نور و رنگ و نقوش، در کالبد بناهای معماری این دوره تجلی یافته است. در این راستا سوالی که مطرح می‌گردد؛ مضامین برگرفته از این مکتب و نحوه کاربرد آن در معماری ابنیه مرتبط با آن می باشد. فلذا ﺍﻳﻦ پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی و ﺑﺎ مطالعه ﻭﻳﮋﮔـﻲ‌ﻫـﺎ ﻭ مبانی فکری مکتب اشراق، به شرح و تطابق آن ﺑا بناهای دینی و مذهبی، ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺴاجد دوره‌ی تیموری پرداخته و با تبیین اندیشه‌های سهر‌وردی و تطابق آن با معماری این ابنیه، سعی داشته تاثیرات حاصل از آن را در معماری مساجد در قالب نمونه شاخص از آن یعنی مسجد امیرچخماق یزد، مورد تدقیق و بررسی قرار ‌دهد. بر اساس نتایج پژوهش به دلیل اهمیت و نفوذ اندیشه های مکتب اشراق در دوره تیموری، تطابق آن با مفاهیم معنوی به کار رفته در ابنیه دینی امری بدیهی است که در قالب کالبدی و فرم و آرایه‌پردازی‌های به‌کار رفته در بنای مسجد مشهود بوده و مویدی بر تاثیرپذیری معماری مساجد تیموری از اندیشه‌های مکتب اشراق می‌باشد.
کلمات کلیدی : مکتب اشراق عرفان شهاب الدین سهروردی دوره تیموری مسجد امیر چخماق یزد