بررسی تطبیقی نقوش کاشیکاری در بناهای دوره قاجاریه

ساناز کاوسی¹ نازنین دهناد² نازنین یزدان پناه³ نیلوفر لک⁴ پویا دولابی⁵

چکیده :
دوره قاجاريه بخش تاثيرگذار و مهم در تاريخ ايران محسوب می¬شود که آثار معماري و هنري اين دوره با تكيه بر سنت¬ گذشتگان و ملهم از وقايع عصر خود شكل گرفته است. یکی از مهمترین وقایع آن دوره كاشي¬نگاري و نقوش آن است که بیانگر معانی متعددی است این در حالی¬است که امروزه نقوش و معانی آن به دست فراموشی سپرده شده¬اند. از این رو هدف از این تحقیق بررسی تطبیقی مفاهیم کاشی¬کاری و دسته¬بندی شاخص¬¬های موثر بر نقوش کاشی¬کاری و مضامین آن است و به دنبال رابطه¬ی معناداری بین ادراک محیط با معانی نقوش در بین کاربران در مکان می¬باشد. در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیل و تاریخی استفاده است. شیوه ¬گردآوری اطلاعات با توجه به مطالعات اسنادی و به صورت مطالعات میدانی بر اساس عکس¬برداری از محل¬ بناهای باغ ارم، نارنجستان قوام، خانه زینت الملک و مسجد نصیرالملک مربوط به دوره‌ی قاجاریه در شهر شیراز بوده است. جهت انجام این پژوهش، توجه به نیات و مقاصد فرهنگی فردی یا گروهی و بدون تأکید بر یک الگوی نظری خاص، در جهت تفسیر نقوش به عنوان نشانه¬ای از پدیده¬های تاریخی مدنظر بوده است. ساختار و محتوای این نقوش به دو دسته انسان¬نگاری و طبیعت¬گرایی که هر یک دارای مضامین و موضوعات مشخصی است دسته-بندی شد. نتایج حاکی از آن است که نقوش انسانی در خانه ¬باغ¬ها باعث ایجاد پویایی و سرزندگی و یادآور داستان¬ها روایت-های زمان قاجار است؛ نقوش طبیعت¬گرایانه در فضای روحانی مسجد نصیر الملک حس وحدت و نمادی روحانی را در آن مکان تداعی کرده است و همچنین این نقوش با ادراک انسان در مکان معنا گرفته و به مثابه یک متن به بناهای معماری هویت و روح بخشیده و ایجاد تعلق¬ در مکان کرده است.
کلمات کلیدی : نقوش ، کاشیکاری ، انسان¬نگاری ، طبیعت¬گرایی

زبان مقاله : فارسی
محور مقاله : مرمت بافت ها و آثار تاریخی
محل انتشار : کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشور های جهان اسلام
آدرس وب سایت کنفرانس : cau2018.ir
ارسال کننده : نازنین دهناد
کد IOI مقاله : XACB-CHCDC
لینک مستقیم مقاله : https://isnac.ir/XACB-CHCDC