بررسی و تحلیل نقش طبیعت در معماری و شهرسازی اصفهان در دوره صفویه

فرشته شکیبا¹ سیدمهدی مسعودی²

چکیده :
شهرهای امروزی از جمله شهرهای اسلامی به دلایل مختلف از جمله افزایش جمعیت، مدرنیزه شدن و رواج الگوهای شهرنشینی غربی، به طور قابل ملاحظه‌ای دچار تغییر و تحول شده‌ است. طرح این شهرها، با تقلید و تکرار ناقص الگوهای بیگانه از جهان‌بینی حاکم بر مغرب‌زمین نشأت گرفته‌اند. از اثرات این سنت‌گریزی، نادیده گرفته شدن طبیعت به عنوان بستر و زمینه‌ ساختار اصلی در شهرسازی و معماری است. این در حالی است که باور داریم انسان جزئی از طبیعت است و ارتباط نزدیکش با طبیعت، باعث ادامه حیات و دوام زندگی او خواهد بود. این ارتباط ارزشمند، در تعالیم دین اسلام نیز مورد تأکید قرار گرفته است. لذا تفکری مجدد، در چگونگی زندگی گذشتگان در خانه‌های با حیاط‌هایی دلگشا و مصفا، باغ‌هایی پر از گل و گیاه همراه با درختان سر به فلک کشیده و همچنین تدابیر دیگری در مساجد و دیگر بناها لازم می‌نماید. در این مقاله ضمن بیان جایگاه طبیعت در اسلام، نوع حضور طبیعت در اصفهان دوره صفویه به عنوان یکی از شهرهای بزرگ اسلامی و نقش‌هایی که طبیعت در معماری بناهای این شهر داشته (نقش معنایی، کالبدی و اجتماعی)، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته‌های تحقیق، نقش کالبدی، پشتوانه نقش معنایی و اجتماعی طبیعت بوده و رابطه‌ای همه جانبه، پایدار، متداوم و کارآمد را بین طبیعت و معماری بوجود آورده است. همچنین توجه به پیشینه دینی و فرهنگ غنی ایران اسلامی و جلوگیری از فراموش شدن آن‌ها و در ادامه شناسایی و تحلیل عناصر خاص این پیشینه با توجه به انسان و نیازهای فطری او در ارتباط با نیاز انسان به طبیعت، راهکاری در جهت آشتی و ایجاد ارتباطی مناسب بین انسان،طبیعت و معماری است. روش تحقیق بکار گرفته شده در این مقاله از نوع توصیفی- تحلیلی است و مطالب این نوشتار پس از مطالعات میدانی و با بررسی منابع اسنادی و کتابخانه‌ای به رشته تحریر درآمده است.
کلمات کلیدی : طبیعت، آب، صفویه،اصفهان، معماری اسلامی.

زبان مقاله : فارسی
محور مقاله : مهندسی معماری ( کلیه گرایش ها)
محل انتشار : سومین کنفرانس بین المللی معماری، عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
آدرس وب سایت کنفرانس : 3icacu.ir
ارسال کننده : فرشته شکیبا
کد IOI مقاله : XGCA-AZZEZK
لینک مستقیم مقاله : https://isnac.ir/XGCA-AZZEZK